De tijden waarin nog niet iedereen een smartphone had en waarbij we nog niet allemaal connected waren liggen ver achter ons. Social media heeft ervoor gezorgd dat we met iedereen in de wereld in contact kunnen komen, maar dit heeft ook zijn keerzijde. Buiten dat we hier enorm veel tijd in verliezen, hebben veel mensen ook last van een verlaagd zelfbeeld, een constante druk om het ‘perfecte leven’ te leiden en hebben we steeds meer problemen met onze productiviteit en focus. Je wilt daarom minderen. Maar hoe kaart je dat aan bij collega’s en vrienden die verwachten dat je chronisch online bent? We hebben 8 tips opgesteld.

Wat komt aan bod?

Welke social media zijn er?

Zo horen we vaak “Is LinkedIn social media?”. Het antwoord hierop is simpel. Namelijk, ja. LinkedIn is ook een social media. Zo zijn we vast allemaal bekend met de populairste social media zoals, Facebook, Youtube, Whatsapp, Instagram, Tiktok en een groot aantal van ons kennen zo goed als alle social media apps. Maar wat valt er nu eigenlijk allemaal onder social media:

Social media verwijst naar online platforms waar gebruikers content kunnen delen, communiceren of interacties kunnen hebben met een grote groep mensen, meestal wereldwijd. 

Waarom is social media slecht voor je?

Zodra jij je favoriete social media opent, gebeurt er iets aparts in je hersenen. Het is vergelijkbaar met het moment dat jij van je favoriete maaltijd of bezigheid geniet. Het activeert het beloningscircuit in je hersenen. Je krijgt op zo’n moment een flinke dopamineboost waardoor jij je gelukkig gaat voelen. Klinkt allemaal heel goed, maar wat zijn de gevaren van social media?

Dopamine is een neurotransmitter in je hersenen dat ervoor zorgt dat je gemotiveerd bent en plezier ervaart. Het is dus een geluksbooster. Doordat dit stofje je gelukkig maakt speelt het een belangrijke rol in het gedrag dat je vertoond en motiveert het je om gedrag te herhalen. 

Social media is een natuurtalent in het aanwakkeren van deze dopamine-fabriek, maar wat doet social media met je? Iedere keer dat jij een like, melding of een interactie hebt, krijg jij weer een shotje dopamine. En natuurlijk, dat voelt fantastisch. Je ervaart een klein geluksmoment en omdat je dit geluksmoment natuurlijk de hele tijd wil ervaren, versterkt dit jouw neiging om opnieuw weer die interactie op te zoeken. De “beste” social media doen dan ook goed hun best om ervoor te zorgen dat jij eindeloos blijft scrollen, hier ligt de kracht van social media. Niet zo gek dat er steeds meer onderzoek komt naar, “Waarom is social media verslavend?”, de invloed van social media of de rol van social media in de samenleving.

man die een foto voor een sociaal netwerk maakt

Onze 8 tips om de nadelen van sociale media tegen te gaan

Maar wat kunnen we hiertegen doen? Je kunt natuurlijk helemaal cold turkey stoppen, maar we snappen natuurlijk ook dat we de voordelen van social media ook niet mogen vergeten. Daarom hebben wij 8 tips voor jullie opgesteld om hier mindful mee om te gaan én dit bespreekbaar te maken bij collega’s, vrienden en familie. 

1 Zet die notificaties en meldingen uit.

Iedere bliep, buzz of piepje haalt je uit je concentratie en probeert je over te halen om toch weer je telefoon erbij te pakken en toch even dat bericht te bekijken. Zet daarom alle visuele prikkels en geluiden uit. Denk hierbij aan stroken, badges of alle andere signalen die je telefoon kan maken. Zo hoef je ook niet meteen op ieder Whatsapp bericht te reageren wat binnenkomt, en kun je dit best wel even laten zijn voor wat het is. Vertel dit ook tegen je vrienden of collega’s. Vertel ze zeker ook dat als het echt een noodgeval is, ze je altijd kunnen bellen. Je vrienden of collega’s hebben liever dat jij goed op ze kunt antwoorden, door de tijd ervoor te pakken, dan dat je direct en gehaast op alles reageert. 

Jesse: Hey, hoe gaat het met je cursus? Ik zie dat je niet zo vaak online bent de laatste tijd.

Jij: Hey Jesse! Het gaat eigenlijk best goed. Ik heb een kleine digitale detox gedaan – alle notificaties uitgezet. Dit helpt me echt om beter te focussen op mijn studie zonder constant afgeleid te worden door elke ping of update.

Jesse: Dat klinkt slim! Ik merk dat ik ook snel afgeleid ben door social media enzo. Hoe heb je dat precies aangepakt met die notificaties?

Jij: Het is vrij simpel. Ik ben gewoon naar de instellingen

2 Kies je drie favoriete social media kanalen.

Maak voor jezelf de keuze welke social media kanalen voor jou belangrijk zijn en welke je favoriet is. Is het per se nodig dat je allemaal verschillende apps hebt om met dezelfde groep mensen te communiceren. Kies daarom hooguit drie social media apps waar je gebruik van wil maken en besteed je tijd efficiënt in deze apps, zo hoef je ook niet alle apps af te blijven gaan. Communiceer daarover:

Jij: Ik heb een tijdje geleden besloten om me te beperken tot drie social media kanalen die ik echt leuk en nuttig vind. Dat zijn voor mij WhatsApp, YouTube en TikTok. Ik gebruik WhatsApp om contact te houden met mijn familie en vrienden, YouTube om te leren en me te vermaken, en TikTok om mijn creativiteit te uiten en nieuwe trends te ontdekken. 

Lydia: Ow, dus ik zal je niet meer op Facebook tegenkomen?

Jij: Nee, inderdaad. Ik heb gekeken naar welke social media kanalen het beste passen en me afgemeld van de platforms die me te veel tijd, energie of stress kostten.

Vrouw die haar schoenen op sociale netwerken verkoopt

3 Kies een slimmere inrichting van je telefoon

Wanneer Facebook, Instagram of een van de andere social media prominent in je startscherm staan, dan is het vanzelfsprekend dat je sneller de drang voelt om het “eventjes” snel te checken. Maak het dan ook je prioriteit om je telefoon slimmer in te richten door namelijk alle social media apps zo veel mogelijk uit het zicht te zetten. Zodra jij meer moeite moet doen om ze te vinden, voel je ook minder snel de drang om ze te checken. Uit het oog, uit het hart, toch?

Zo kun je je smartphone inrichten volgens de inzichten van Tony Stubblebine, oud-topman van Twitter en hoofdredacteur van Better Humans. Wat zijn social media inrichting is? Heel simpel:

  • Je eerste scherm bevat alleen je primaire apps. De tools die je nodig hebt om bepaalde werkzaamheden te verrichten. Denk hierbij aan zaken als iets scannen, een afspraak maken, een taak noteren of iets naar Google drive zetten. Zorg ervoor dat het er niet meer dan 5 of 6 worden. Wees kritisch wat er op je eerste scherm mag staan.
  • Op je tweede scherm komen je aspiraties. Dit worden de zaken waar je graag je tijd in wil stoppen. Dit kan je meditatie-, lichaamsbeweging-, yoga-, audioboek- of podcast app zijn. Het belangrijkste is dat dit de zaken zijn waar je energie uit haalt of die je inspireren.
  • Op je laatste scherm komen de afleidende apps. Dit zijn de apps waarin je de meeste tijd verliest zodra je ze opstart. Denk hierbij aan Instagram, LinkedIn, je email of iets vergelijkbaars.

4 Stel tijdslimieten op je schermtijd in

Neem eens een kijkje naar je schermtijd. Schrok je ervan? Hoeveel tijd ben jij verloren nadat je dacht “even een kijkje te nemen”? Enorm veel tijd gaat verloren aan het scrollen door al deze social media. Als je deze tijd omlaag wil krijgen kan het helpen een schermtijd limiet in te stellen. Doe dit vooral bij de apps waarvan je weet dat je hier de meeste tijd in verliest.

Jij: “Ik heb gemerkt dat ik de laatste tijd te veel tijd verspil aan sociale media. Ik voel me daardoor minder gelukkig en minder verbonden met de mensen om me heen. Ik heb besloten om een verandering te maken en mezelf een tijdslimiet op te leggen voor mijn schermtijd. Ik gebruik nu een app die me waarschuwt als ik te lang online ben. Ik probeer elke dag maximaal een half uur te besteden aan sociale media. Ik merk dat ik daardoor meer tijd heb voor andere hobby’s, zoals gitaar spelen, koken of wandelen. Hoe zit het met jou? Hoe ga jij om met sociale media?”

Walter: “Dat klinkt als een goed idee. Ik heb ook wel eens gehoord dat te veel schermtijd slecht is voor je welzijn. Misschien moet ik ook eens zo’n app proberen. Welke gebruik jij?”

5 Bepaal vaste tijdstippen waarop je social media checkt

Een andere optie om je schermtijd radicaal terug te brengen, is om specifieke tijdstippen te kiezen wanneer je deze social media apps kunt checken. Is social media toegang echt van belang tussen 9:00 en 17:00, de tijden waarop je eigenlijk aan het werk zou moeten zijn?

Zorg ervoor dat je tijdens deze tijden de apps niet kunt gebruiken. Ook niet tijdens de lunchpauzes, maak eens een praatje met je collega’s of ga lekker naar buiten en adem de frisse lucht in. Zodra je rond 19:00 weer je feed checkt zul je merken dat je vrij weinig gemist hebt.

“Hoi, ik heb gemerkt dat ik te veel tijd verspil aan het checken van social media op willekeurige momenten van de dag. Ik heb besloten om een schema te maken waarin ik alleen social media check om 10 uur ’s ochtends, 2 uur ’s middags en 8 uur ’s avonds. Zo kan ik meer gefocust blijven op mijn andere taken en prioriteiten. Hoe zit het met jou? Heb je ook een schema voor je social media gebruik?”

6 Maak gebruik van ‘No Phone’-zones

Maak met je team, collega’s, vrienden of je gezin afspraken waar het gebruik van je smartphone wel of niet toegestaan is. 

  • Denk aan de pauzes op het werk, hoe goed ken jij je collega’s of ben je in je pauze vooral bezig met wat er op andere plaatsen in de wereld gebeurt?
  • De eettafel of de slaapkamer. Laat je telefoon hier lekker weg. Dit is goed voor je relatie en voor je slaapgewoontes.
  • Ook als je met vrienden gaat uiteten. Laat natuurlijk eerst iedereen een foto van het kunstwerk op zijn bord maken, maar daarna verdwijnt die weer. Maak er een spel van, de eerste die zijn telefoon ‘moet’ checken, betaalt de volgende ronde!

Het klinkt misschien radicaal, maar je zult snel merken dat het contact met de mensen om je heen een stuk beter wordt. De afleidingen en prikkels verdwijnen en zo hebben jullie aandacht voor elkaar.

Jij: “Hey, ik heb een leuk idee voor ons volgende uitje. Wat dacht je van een dagje naar het bos of het strand? We kunnen picknicken, wandelen, spelletjes spelen en gewoon genieten van de natuur. Maar er is één regel: we laten onze telefoons thuis of in de auto. Zo kunnen we echt even ontsnappen aan de digitale drukte. Wat zeg je ervan?”

Mike: “Ja, dat lijkt me heerlijk! Ik kan wel een dagje zonder mijn telefoon. Ik denk dat het goed is om af en toe even offline te gaan en te genieten van de natuur. Ik ben benieuwd hoe het zal zijn om geen meldingen of berichten te krijgen. Ik stem voor het bos, dat vind ik altijd zo rustgevend.”

7 Volg niet alles en iedereen

Ga ook echt kritisch kijken naar de mensen, organisaties of bedrijven die je volgt. Kun jij de welbekende “good morning” gif van je bejaarde buurvrouw echt niet missen? Wil je echt die zelfgemaakte “lunch” zien van een collega waar je drie jaar geleden mee hebt samengewerkt? Wees kritisch in wat je volgt en durf hier ook in te gaan snijden zodra je merkt dat het je niet gelukkiger of slimmer maakt. Zodra je dan nog eens social media checkt, zie je de dingen die je daadwerkelijk inspireren.

8 Doe de digitale detox

Eens in de zoveel tijd off the grid gaan, doet wonderen voor je mentale welzijn en je focus. Hiermee bedoelen we niet dat je al je elektronica in aluminium omwikkelt en begraaft in je achtertuin, waarna jij met je tentje de bossen in trekt om van het land te leven. Nee, neem eens een bepaalde periode compleet afstand van social media. Begin eens met een weekend en kijk hoe jij je er na voelt. Merk je dat je tijdens deze periode een stuk rustiger bent en aan zaken toe kwam waar normaal ‘geen tijd’ voor was? Verleng hem dan naar een week, ben je hierna nog niet uit het veld te slaan? Wees niet bang om het te verlengen naar een maand.

mensen verslaafd aan hun telefoon

Geïnteresseerd in dit onderwerp? Lees verder

Veelgestelde vragen over social media

  • Wat zijn enkele positieve aspecten van social media en wegen die op tegen de gevaren?

    Social media is niet alleen maar de gevaren van social media, er zijn zo ook voordelen van social media. In onze wereld van slimmer werken en effectieve communicatie is social media een tweesnijdend zwaard. Het verbindt grote groepen mensen met elkaar, het is makkelijk om kennis te delen en het maakt samenwerken een stuk makkelijker. Helaas is dit niet zonder problemen. Impact op focus en productiviteit, tijdsverspilling en privacy kwesties horen tot de gevaren, sociale media moeten door kenniswerkers bewust en doelgericht gebruikt worden. Zo worden de voordelen gemaximaliseerd en de risico’s geminimaliseerd.

  • Welke stappen nemen social media-bedrijven om de gevaren te verminderen?

    Nadat ze een aantal keren op minder leuke wijze in het nieuws zijn gekomen zetten social media bedrijven nu actief stappen om de risico’s te verminderen. De privacy is verbeterd door geavanceerde beveiliging en duidelijke voorwaarden. Er wordt ook gebruikgemaakt van technologie, zoals AI, om ongewenste inhoud eruit te filteren. Ook zijn er een aantal social media bedrijven die educatieve initiatieven steunen om de digitale geletterdheid te verbeteren.

  • Zijn er bepaalde groepen mensen die kwetsbaar zijn voor de gevaren van social media?

    De invloed van social media op de jeugd is dat ze gevoeliger voor cyberpesten en de invloed van ongepaste inhoud zijn. Daarnaast kunnen personen met een neiging tot sociale vergelijking vatbaarder zijn voor negatieve effecten op hun zelfbeeld. Ook mensen die vatbaar zijn voor verslavingsgedrag kunnen gevoelig zijn voor overmatig gebruik van sociale media.

     

    Bewustwording opwekken bij deze kwetsbare groepen is onmisbaar. Het is belangrijk om educatieve initiatieven te verbeteren, digitale geletterdheid te vergroten en maatregelen te nemen om een veilige online omgeving te ontwikkelen. Zo kunnen we gezamenlijk werken aan het minimaliseren van de risico’s.

  • Bestaat er een verband tussen social media-gebruik en slaapproblemen?

    Ja, er bestaat een verband tussen social media gebruik en slaapproblemen. De negatieve invloed social media houdt ook in dat je slaapstoornissen kunt krijgen. Het blauwe licht waaraan je blootgesteld wordt kan de melatonineproductie veranderen. Dit verstoort je slaap-waakritme.

  • Hoe verdient social media geld?

    Social media-platforms verdienen geld op verschillende manieren. Een belangrijke bron van inkomsten is advertenties. Alles wat jij op social media doet of plaatst wordt door deze social media bedrijven verzameld en geanalyseerd. Deze gegevens worden aan andere bedrijven doorverkocht om jou nog gerichtere advertenties te kunnen laten zien en jij sneller je beurs gaat trekken.

     

    Daarnaast verdienen sommige social media-platforms geld door het aanbieden van gesponsorde content en samenwerkingen met influencers. Bij deze partnerschappen worden producten of diensten aan het publiek van de influencer gepromoot. Sommige platforms bieden premium lidmaatschappen aan, waarmee gebruikers toegang krijgen tot extra functies tegen betaling.

  • Wat is het effect van social media op kinderen en tieners?

    Sociale media hebben zowel positieve als negatieve invloeden. Aan de positieve kant kunnen ze makkelijker sociale contacten leggen, de uitwisseling van interesses mogelijk maken en educatieve kansen bieden.

     

    Maar, er zijn ook zorgen. Overmatig gebruik kan leiden tot slaapstoornissen, verminderd zelfbeeld en blootstelling aan ongeschikte inhoud. Cyberpesten en druk om aan onrealistische normen te voldoen, zijn ook enkele problemen waar veel jongeren tegen aan lopen. Het is van cruciaal belang om bewustzijn te vergroten, educatieve initiatieven te steunen en digitale geletterdheid te ontwikkelen om kinderen en tieners te helpen verantwoord en veilig met sociale media om te gaan.

  • Wat is sociale media en welke platforms vallen hieronder?

    Wat zijn de sociale media? 

    Sociale media zijn online platforms en applicaties die zijn gebruikers de mogelijkheid biedt om digitale content te maken, te delen en interactie te hebben met andere gebruikers.

    Wat zijn voorbeelden van social media? 

    Een aantal voorbeelden van social media zijn:

    • Facebook
    • Instagram
    • Twitter
    • LinkedIn
    • Snapchat
    • YouTube
    • TikTok
    • Pinterest

    Wat is de populairste social media?

    Wereldwijd is Facebook nog steeds het populairste social media-platform met de meest actieve gebruikersbasis. 

    Buiten dit is het goed om in je achterhoofd te houden dat het bij verschillende groepen mensen kan verschillen. Zo is TikTok vooral populair bij jongere gebruikers.

Minder afleiding, meer productiviteit? Volg onze training

Dat je dit artikel las, toont aan dat je een kenniswerker bent die in een wereld voor constante afleiding zoekt naar rust en overzicht. Indien je dus op zoek bent naar een betere balans tussen werk, productiviteit en afleiding (of dat nu social media is of storende collega’s), dan heb ik iets interessants voor je: onze 1-daagse training Time Management. We worden namelijk voortdurend blootgesteld aan (digitale) prikkels, en als kenniswerker is het dan van belang om bewust met je tijd en aandacht om te gaan, wil je productief blijven. Onze training biedt jou de tools en inzichten die nodig zijn om verantwoordelijkheid te nemen over je eigen productiviteit. De training wordt geleid door ervaren professionals die zelf in de wereld van kenniswerk thuis zijn. Ze zullen je begeleiden met praktische oefeningen en real-life voorbeelden, zodat je direct na de training positieve veranderingen in je dagelijkse routine kunt aanbrengen.

Investeer in jezelf door deel te nemen aan onze 1-daagse Time Management Training. Schrijf je nu in en zet de eerste stap naar werkdagen vol productiviteit en zo weinig mogelijk afleiding!

Wie zijn wij? | Cursus Time Management

Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van timemanagement, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.

  1. 1-daagse training Time Management | Blog
  2. 1-daagse training Assertiviteit | Blog
  3. 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
  4. 1-daagse training Feedback Geven | Blog
  5. 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
  6. 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams