Een presentatie, vergadering, een telefoontje met een klant of zelfs een informeel gesprek met een vriend… Wanneer je stottert, kunnen dit soort situaties een hele uitdaging zijn. Zeker omdat je nooit weet of je gaat stotteren en in welke mate. Je hebt wél invloed op hoe je met het stotteren omgaat. Het belangrijkste in een gesprek is namelijk of de boodschap overkomt. En daarbij maakt het niet uit of je stottert of niet.
Wat komt aan bod:
- Wat is stotteren?
- Wat is de oorzaak van stotteren?
- Stotteren als peuter
- Stotteren bij volwassenen
- De onzichtbare gevolgen van stotteren
- Behandeling stotteren
- 7 tips om met stotteren om te gaan
- Kortom: focus op waar je wel invloed op hebt
- Veelgestelde vragen over stotteren
Wat is stotteren? Een korte uitleg
Voordat we ingaan op hoe je het beste om kunt gaan met het stotteren tijdens gesprekken, duiken we eerst in de theorie. Want waarom doe je het eigenlijk?
Bij stotteren is er sprake van onvrijwillige onderbrekingen terwijl je praat. Het is een spraakstoornis die invloed heeft op hoe vloeiend iemand spreekt. Geen twee mensen stotteren echter op dezelfde manier. De ene persoon praat met lichte herhalingen (waarbij een lettergreep meerdere keren wordt herhaald), terwijl een ander te maken heeft met ernstige blokkades (waarbij een bepaalde letter meerdere keren achter elkaar wordt gezegd).
Stotteren kan zich bijvoorbeeld ook uiten op de volgende manieren:
- Het verlengen van klanken
- Onvrijwillige pauzes
- Het gebruiken van stopwoordjes en aanloopwoorden
- Een stijging van volume en toonhoogte
Ook de manier waarop mensen met het stotteren omgaan verschilt. De één stottert openlijk, terwijl een ander woorden gaat vermijden of situaties waarin hij moet spreken zo veel mogelijk uit de weg gaat.
Stotteren betekenis: de letterlijke definitie
Als je stotteren in de Van Dale opzoekt, is de betekenis: ‘Gebrekkig spreken door het herhalen van klanken’. Anarthrie is voor stotteren de medische term, en staat voor ‘Stoornis van de articulatie’.
Broddelen betekenis
Net als bij stotteren is broddelen een spraakstoornis die voorkomt dat je vloeiend spreekt. Een broddelaar spreekt vaak zo snel en met zo’n wisselend tempo, dat het onverstaanbaar wordt. Wanneer je broddelt, verwissel je bijvoorbeeld lettergrepen, schuif je woorden in elkaar of verander je zinnen halverwege, zonder dat je dit door hebt. Broddelen is dus wat anders dan stotteren, al komt het in de praktijk ook vaak voor dat iemand zowel een broddel als stotter heeft.
Wat is de oorzaak van stotteren?
Als je stottert, ben je zeker niet de enige. Naar schatting zijn er wereldwijd zestig miljoen stotteraars. Ook veel beroemdheden zoals voetballer Lutsharel Geertruida of muzikant Ed Sheeran stotteren of hebben gestotterd. Het is ook niet nieuw: we weten dat de Oude Grieken al stotterden. Desondanks is er nog weinig bekend van de precieze oorzaak, behalve dat er een neurobiologische reden is. We weten inmiddels dat er iets mis gaat in de aansturing van de spraakspieren door de hersenen.
Toch zijn er nog een hoop vragen. Want waarom is het bijvoorbeeld zo dat jongens drie à vier keer zoveel stotteren als meisjes? Waarom blijft de ene persoon zijn leven lang stotteren en stottert een ander slechts een periode in zijn leven? En wat gaat er dan precies mis bij de aansturing?
Wat we in ieder geval wel weten, is dat de kans groot is dat één van jouw familieleden ook stottert. Dit is namelijk bij ruim de helft van de mensen die stotteren het geval. Je kunt er namelijk een genetische aanleg voor hebben. Het is echter niet erfelijk; het kan zomaar zijn dat het kind van een stotterende vader of moeder dat niet doet.
Wat zorgt voor stotteren? Waarom je soms wel en soms niet stottert
Wat wellicht ook vragen oproept, is dat het stotteren heel willekeurig kan lijken. De ene keer zou iemand bijna niet kunnen raden dat je stottert, terwijl je de andere keer maar niet uit je woorden lijkt te komen. Dat komt omdat er een verscheidenheid aan factoren invloed heeft op of je stottert en in welke mate dit is, zoals vermoeidheid, stress en tegen wie je praat.
Stotteren als peuter
Als je stottert, is dit waarschijnlijk ontstaan tussen je tweede en vijfde levensjaar, op het moment dat je als kind je spraak en taal ontwikkelt. Bij sommige mensen houdt het stotteren vanzelf of onder de juiste begeleiding op. Ze leren beter spreken en ademhalen, bijvoorbeeld door middel van spraak- en ademhalingsoefeningen voor stotteren.
Stotteren bij volwassenen
Het is echter een mythe dat stotteren verholpen kan worden als je maar stotter therapie volgt en genoeg oefent. Om deze reden zijn er ook veel mensen die stotteren als volwassenen. Dit kan grote gevolgen hebben op hun leven.
De onzichtbare gevolgen van stotteren
Sommige mensen die stotteren trekken zich terug, worden stil of krijgen zelfs spreekangst en laten vermijdingsgedrag zien. Zeker op het gebied van werk kan dit grote gevolgen hebben. Bij familie en vrienden voel je je immers op je gemak, en zal je minder vaak stotteren. Op het werk doen zich situaties voor waarin je op de voorgrond moet treden of veel moet praten, en dat kan spanning opleveren. Denk aan vergaderingen, presentaties en uitjes met collega’s. Vaak proberen mensen deze situaties te vermijden, met alle gevolgen van dien.
Dit zorgt er namelijk voor dat je een minder goede band opbouwt met collega’s. Bovendien verhindert het dat je doorgroeit binnen een bedrijf. Jouw bijdrage aan de organisatie blijft onopgemerkt, of je maakt niet je volle potentieel waar. Beiden zijn zonde, omdat je zoveel hebt bij te dragen.
Behandeling stotteren: hoe kom ik van het stotteren af? 7 tips om met stotteren om te gaan
Wil je het stotteren verhelpen? Dan kan stotter therapie bij een logopedist volgen een uitkomst zijn. Voor veel mensen blijft het echter onderdeel van hun leven, waardoor je aan praktische tips om met het stotteren om te gaan waarschijnlijk meer hebt dan verwoed ‘Hoe kom je van stotteren af?’ te blijven vragen.
De volgende tips helpen je om met het stotteren om te gaan en daarbij effectiever te communiceren.
1. Pak de psychische oorzaak van stotteren aan
Onderzoek heeft uitgewezen dat stress niet de oorzaak van stotteren is, maar spanning en emoties het wel kunnen verergeren. Dit is vervelend voor mensen die zich schamen voor het stotteren, en onzeker en gespannen worden op het moment dat ze moeten spreken. Juist de angst om te stotteren zorgt ervoor dat er meer gestotterd wordt.
Het is daarom belangrijk om aan deze onzekerheid te werken. Dit doe je door situaties zoals een sollicitatiegesprek, date of klantgesprek niet langer te vermijden. De volgende praktische tips kunnen helpen om deze situaties te vergemakkelijken, maar feit blijft dat je het gewoon moet doen. Hoe vaker je het zal doen, hoe comfortabeler je je zal voelen en hoe beter je met het stotteren om kunt gaan.
2. Wees open over je stotteren
Probeer in gesprekken niet te verbergen dat je stottert, want wanneer je gespannen bent zal je dit op den duur toch laten horen. Begin bij een nieuwe ontmoeting dus gerust over de ‘elephant in the room’ en geef het tijdens gesprekken aan als je nog niet uitgepraat bent.
3. Leer meer over gesprekstechnieken
Meer leren over verschillende gesprekstechnieken en effectief communiceren, kan helpen bij het vormen van sociale contacten. Het kan daarnaast ook helpen om collega’s te overtuigen van jouw ideeën en om de juiste boodschap over te brengen in een vergadering.
In onze cursus gesprekstechnieken leer je binnen één dag om op een heldere manier je boodschap over te brengen en standvastig over te komen. Belangrijke onderwerpen die aan bod komen tijdens de cursus zijn ook het omgaan met weerstand, zodat je ontspannen en rustig kunt blijven tijdens een gesprek, en het opbouwen van meer zelfvertrouwen. Dit is te creëren door een goede voorbereiding en een duidelijke structuur.
4. Doe jezelf niet tekort
Wellicht denk je dat stotteren alles te maken heeft met effectieve communicatie, maar dit staat eigenlijk los van elkaar. Het is heel goed mogelijk dat iemand die stottert beter communiceert dan iemand die dat niet doet. Zeker als ze over de juiste kennis rondom gesprekstechnieken beschikken. Dan voel je je niet alleen zelfverzekerder over wat je te zeggen hebt, maar ben je ook veel beter in staat om je boodschap over te brengen.
5. Werk aan je assertiviteit
Omdat onzekerheid het stotteren kan verergeren, kan een cursus over assertiviteit ook helpen om sterker in je schoenen te staan. Dit helpt je beter met het stotteren om te gaan, en kan er zelfs voor zorgen dat het vermindert. Doe een 1-daagse training op locatie, of als dat nog een stapje te ver is, een online cursus om weerbaarder en zelfverzekerder te worden.
6. Stel vragen
Veel mensen praten graag over zichzelf. Daar kun je in gesprekken handig van gebruik maken, door veel vragen te stellen. Zorg dat dit open vragen zijn, waar niet simpelweg een ja of nee antwoord op gegeven kan worden. Het stellen van vragen laat zien dat je interesse toont en zorgt al snel voor dat je sympathiek overkomt. En als het gesprek eenmaal op gang is gekomen, voel jij je wellicht zelfverzekerder om ook wat meer over jezelf te delen.
7. Let op je non-verbale communicatie
Je hebt weinig invloed op hoeveel je stottert in een gesprek. Waar je wel altijd zelf invloed op hebt, is je non-verbale communicatie. Zorg dat je een zelfverzekerde en open houding aanneemt, waarbij je je handen langs je lichaam hebt en je schouders naar achteren houdt. Blijf daarbij iemand aankijken tijdens een gesprek, ook als de ander dat niet doet.
Kortom: focus op waar je wel invloed op hebt
Stotteren is een spraakstoornis die invloed heeft op hoe vloeiend je spreekt. Logischerwijs heeft dit gevolgen voor de gesprekken die je voert. Het kan frustrerend zijn dat je niet van het stotteren afkomt, hoeveel je ook oefent. Om effectief te communiceren hoef je echter niet te stoppen.
Het is belangrijker dat je zelfvertrouwen uitstraalt en weet welke boodschap je wilt overbrengen. Zorg er in ieder geval voor dat je gesprekken niet uit de weg gaat. Dat is namelijk wat gevolgen heeft voor je privé en professionele leven, niet het stotteren zelf. En hoewel je geen invloed hebt op of je stottert en hoeveel, daar heb je wel invloed op!
Een laatste tip: luister naar onze podcast-aflevering ‘De kracht van dankbaarheid en het belang van acceptatie’ voor praktische tips en inspirerende verhalen van psycholoog, coach en auteur Albert Sonneveld over dankbaarheid en acceptatie. De Tijdwinst Podcast is dé ultieme gids voor iedereen die streeft naar maximale efficiëntie. Deze podcast biedt inspiratie, gasten met inzichten en bespreking van productiviteitstrends, allemaal gericht op jouw groei, zowel professioneel als persoonlijk.
Volg ons op Instagram, LinkedIn, Facebook, Pinterest, X en Threads voor dagelijkse updates en inspiratie. Onze platforms helpen jou op weg naar een georganiseerder, krachtiger en productiever leven!
Veelgestelde vragen over stotteren
-
Wat veroorzaakt stotteren?
Er zijn nog een hoop vragen over de oorzaak van stotteren. We weten inmiddels dat er iets mis gaat in de aansturing van de spraakspieren door de hersenen. Daarbij speelt genetische aanleg een rol. Ook hebben stress, spanning en vermoeidheid effect op wanneer je stottert en hoeveel je dat doet.
-
Kan je opeens beginnen met stotteren?
Stotteren ontstaat bijna altijd op jonge leeftijd. Wanneer je als volwassene plotseling stottert, komt dit vaak door een heftige en emotionele gebeurtenis. Je zal op latere leeftijd niet zomaar beginnen als daar geen aanleiding voor is.
-
Hoe beïnvloedt stotteren het dagelijks leven en sociale interacties?
Stotteren beïnvloedt het dagelijks leven en sociale interacties wanneer mensen situaties gaan vermijden, bepaalde woorden niet meer uitspreken, minder zelfvertrouwen hebben en zelfs spreekangst krijgen. Het is dus eigenlijk niet het stotteren dat het dagelijks leven beïnvloedt, maar de onzekerheid die sommige mensen ervaren.
-
Wat is het verschil tussen stotteren en haperen?
Haperen is een vorm van stotteren. Niet iedereen die stottert, zal haperend praten, al is dit wel de meest herkenbare en voorkomende manier. Een ander woord voor haperen is blijven steken.
-
Wat zijn enkele mythes of misverstanden over stotteren?
Er bestaan een hoop mythes en misverstanden over stotteren. Zo zijn er mensen die er vanuit gaan dat het altijd kan worden genezen met genoeg oefenen. Dat je blijft stotteren, wil echter niet zeggen dat je niet genoeg je best doet. Ook bestaat er vaak de gedachte dat het een sociale oorzaak heeft of alleen een neurobiologische oorzaak. In werkelijkheid zorgt een combinatie van factoren ervoor dat je stottert.
-
Zijn er specifieke technologieën of apps die kunnen helpen bij het beheersen van stotteren?
De app Stotteren.nl deelt informatie over stotteren en nieuws over therapievormen en meer. Ook zijn er verschillende technologieën en apps die kunnen helpen bij het beheersen van stotteren. De meest toegankelijke technologie is de app Whispp. Met behulp van kunstmatige intelligentie zet Whispp fluisterspraak om in een heldere stem. Als je Whispp kosteloos wilt gebruiken voor werk, kun je deze als voorziening aanvragen bij het UWV. Onthoud echter ook bij het gebruiken van dit soort technologieën, dat het niet erg is om te stotteren. Zie de app als een aanvulling op je leven en niet als een magische oplossing die je vanaf dat moment altijd moet gebruiken.
Wie zijn wij? | Cursus Gesprekstechnieken
Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van timemanagement, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.
- 1-daagse training Time Management | Blog
- 1-daagse training Assertiviteit | Blog
- 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
- 1-daagse training Feedback Geven | Blog
- 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
- 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog
