Je herkent het vast wel: je vertelt iets persoonlijks wat je dwarszit. Iets kwetsbaars. En voordat je bent uitgesproken, hoor je al: “Weet je wat jij zou moeten doen?” Dat was niet wat je nodig had. Je wilde gewoon even je verhaal kwijt. Je had behoefte aan begrip, wat empathie, geen oplossing. Gewoon iemand die luistert met interesse in wat jij te zeggen hebt.
Begrip tonen lijkt zo eenvoudig. Maar echt luisteren zonder te oordelen of het te willen oplossen, dat is nog best een kunst. De meeste mensen bedoelen het goed: ze willen je probleem oplossen. Dat doen ze door ongevraagd advies te geven, ze maken het onbedoeld luchtig of zoeken naar het juiste antwoord. Maar vaak wil je maar één ding: je begrepen voelen. Hoe kun je echter begrip tonen? Leer in dit artikel middels handige voorbeelden hoe je dit aanpakt. Alvast een tip van de sluier: soms is niets zeggen het beste wat je kunt doen. Zo simpel kan het zijn.
Wat komt aan bod:
- Begrip tonen: de betekenis
- Hoe kan je begrip tonen? Zo doe je het in ieder geval niet
- Begrip en empathie tonen
- Extra: oefeningen om empathie te tonen en te trainen
- Begrip tonen: een kleine moeite maakt een wereld van verschil
- Veelgestelde vragen over begrip tonen
Begrip tonen: de betekenis
Begrip tonen betekent dat je de ander laat voelen: ik hoor je, ik zie je en wat jij meemaakt, doet ertoe. Het draait daarbij niet om het oplossen van problemen, het aandragen van jouw eigen ervaring of het geven van advies. Het draait om aandacht. Oprechte aandacht.
Want wat betekent “tonen”? Dat je laat zien dat je naar de ander luistert. Je probeert je, al is het maar even, te verplaatsen in de schoenen van de ander. Je spreekt je inlevingsvermogen aan. Om mee te voelen. Het gaat dus niet om het vinden van de juiste woorden, maar om de juiste houding. Een knik, een stilte of een simpele “dat klinkt zwaar” is soms al genoeg.
Hoe kan je begrip tonen? Zo doe je het in ieder geval niet
Laten we meteen eerlijk zijn: ook al bedoel je het goed, sommige reacties doen precies het tegenovergestelde van wat je wil bereiken. Ze maken het gesprek stroef, stoppen de emotionele verbondenheid of zorgen ervoor dat de ander zich alleen nog maar onzichtbaarder voelt.
Kortom: er is van alles wat niet helpt als je begrip wil tonen. Een paar klassiekers die je beter kunt inslikken:
- Het verhaal overnemen: “O, dat had ik laatst ook! Toen gebeurde er dit…” Ja, herkenning kan fijn zijn, maar nu gaat het even niet over jou.
- Bagatelliseren: “Ach joh, het valt wel mee toch? Morgen weer een dag.” Daarmee veeg je iemands gevoel zo van tafel. En bedankt.
- Ongevraagd advies geven: “Weet je wat jij zou moeten doen?” Tenzij iemand er expliciet om vraagt: laat het.
- Snel van onderwerp veranderen: “Hoe gaat het eigenlijk met je nieuwe baan?” Als je uit ongemak meteen wegdraait van het gesprek, voelt de ander zich niet serieus genomen.
Begrip en empathie tonen
Die reacties hierboven zijn hartstikke menselijk. We floepen ze er allemaal weleens uit. Maar vaak zijn ze niet wat de ander op dat moment nodig heeft. Hoe toon je dan wel begrip op een manier die troost biedt en ruimte geeft? Deze 6 tips inclusief een aantal empathie tonen voorbeeldzinnen helpen je op weg:
1. Wacht op het juiste moment
Niet iedereen staat direct open om zijn of haar verhaal te delen. Misschien voel je het zelf al aan of zegt de ander letterlijk: “Ik heb er nu geen zin in om hierover te praten.” En dat is oké. Wacht gewoon het juiste moment af.
Respecteer dat. Duw niet door, maar laat weten dat je er voor degene bent zodra zij of hij er wel over wilt praten. Vraag eventueel later nog eens: “Hoe gaat het nu met je?” Zo toon je oprechte interesse zonder te pushen.
2. Neem er echt de tijd voor
Begrip tonen begint bij je aanwezigheid. Niet alleen fysiek, maar ook mentaal. Dat lukt je pas als je de juiste omstandigheden creëert om echt te kunnen luisteren.
Leg je telefoon weg, zet ‘m op stil en sluit je laptop. Zoek een rustig plekje op zonder afleiding. Laat je werk, je to-do’s of boodschappenlijstje even voor wat het is. Waarom dat zo belangrijk is? Omdat je daarmee laat zien: ik ben hier voor jou. En dat signaal is minstens net zo waardevol als wat je zegt.
Bovendien helpt het jou ook. Want notificaties, piepjes, rinkelende telefoons of een collega die binnenwandelt, maken het bijna onmogelijk om oprecht te luisteren. Maak dus tijd en zorg dat er geen afleidingen zijn.
Wil je meer weten over hoe je afleidingen tegen kunt gaan om die focus op een dag te behouden? In onze podcast spreken wij vaak over time management en je focus behouden op het werk. In onderstaande aflevering spreken time manaement expert Björn Deusings en ik bijvoorbeeld over hoe je afleiding kunt omzetten naar concentratie.
3. Laat stiltes vallen
Voor veel mensen voelt stilte ongemakkelijk. Alsof je moet reageren, iets moet zeggen. En dus vullen we die paar seconden zonder woorden al snel met advies, een anekdote of we gaan compleet over naar een ander onderwerp.
Je hoeft de stilte niet op te vullen. Sterker nog: die stilte is vaak precies wat de ander nodig heeft.
Als iemand zijn verhaal heeft gedaan, wacht dan even. Bijt op je tong als je meteen wilt reageren. Laat het bezinken. Stiltes geven de ruimte aan emoties, aan gedachten en aan verwerking. Het geeft je de tijd om te verwerken wat er is gezegd, in plaats van gelijk het gesprek over te nemen.
Dus adem in, houd even je mond en wees aanwezig in de stilte.
4. Luisteren, luisteren en nog eens luister
Luisteren klinkt zo simpel, je mond houden en horen wat de ander zegt. Helaas is echt luisteren zeldzamer dan je denkt. Uit onderzoek blijkt zelfs dat slechts 10% van de mensen dat effectief doet.
Hoe dat komt? Simpel: we zijn vaak al bezig met ons eigen antwoord, terwijl de ander nog praat. Je brein gaat op zoek naar oplossingen, herkent iets uit je eigen leven of begint alvast een reactie te formuleren. Allemaal heel menselijk, maar ook precies waarom je niet echt hoort wat de ander zegt.
Wat dan wel helpt? Bewust luisteren met aandacht. En zo min mogelijk zeggen.
Een paar concrete tips:
- Kijk de ander in de ogen aan en houd oogcontact.
- Raak je afgeleid? Stuur je aandacht dan bewust weer naar het gesprek.
- Let ook op hoe de ander non-verbaal communiceert.
- Knik regelmatig en vat samen wat de ander zegt. Bijvoorbeeld met zinnen als “Dus je voelde je buitengesloten toen dat gebeurde.”
- Weersta de neiging om over jezelf te praten. Ook als je denkt dat jouw ervaring ‘precies hetzelfde’ was.
Dus wat is aandacht en begrip tonen? Oprecht luisteren naar de ander. Vind je het lastig om stil te zijn? Stel dan een verdiepende vraag. Daarmee blijf je betrokken zonder het gesprek over te nemen.
Een paar voorbeelden van verdiepende vragen:
“Hoe voelde je je op dat moment?”
“Wat was voor jou lastig aan die situatie?”
“Wat gebeurde er toen precies?”
“Wat had je op dat moment nodig gehad, denk je?”
Goed luisteren is kortom zo simpel niet als je mond houden en horen wat de ander zegt. In onderstaande video legt communicatiecoach Alex Lyon in het kort uit hoe je bewust kunt luisteren en je aandacht houdt bij wat een ander te zeggen heeft.
5. Voel je niet altijd geroepen om advies te geven
We weten het, je bedoelt het goed. Feedback geven is heel nuttig en zelf heel verleidelijk. Je bent niet de enige die aan het “helperssyndroom” lijdt.
De neiging om in de oplossingsmodus te schieten is groot. Zeker als je het gevoel hebt dat je met jouw goede advies iemands probleem zou kunnen verlichten. Maar soms wil iemand helemaal geen oplossing, de ander wil simpelweg zijn verhaal kwijt.
Houd je advies in dit geval voor je, net als de oplossingen die door je hoofd schieten. Hoe waardevol het ook kan zijn, het is pas behulpzaam als de ander er ook echt om vraagt.
Je kunt daar eenvoudig achter komen door het gewoon even te checken. Bijvoorbeeld zo:
“Zou je het fijn vinden als ik meedenkt of wil je vooral even je verhaal kwijt?”
Of:
“Wat heb je van mij nodig in deze situatie?”
Zo geef je de ander regie over het gesprek en laat je merken dat je er bent op een manier die voor de ander werkt.
Een voorbeeld:
Je collega Jane vertelt je dat ze zich al weken overvraagd voelt op werk. Je luistert, knikt en vraagt: “Wil je dat ik meedenk hoe je het kunt aankaarten bij je leidinggevende of wil je gewoon even spuien?” Jane zucht opgelucht: “Even spuien graag.”
Daar heb je het: begrip tonen betekent soms vooral niets oplossen, maar gewoon aanwezig zijn en een luisterend oor bieden.
6. Toch feedback geven? Wacht… en maak het constructief
Soms is feedback wel gewenst. Misschien vraagt de ander erom of voel je dat het juiste moment daar is. Grijp dan niet direct naar het bekende: “Weet je wat jij eens zou moeten doen?” of de klassieker: “Ja, maar…”
Wat wel werkt?
Begin met samenvatten wat de ander heeft gezegd, zodat je laat zien dat je echt geluisterd hebt. En haak daar dan rustig op in. Bijvoorbeeld zo:
“Ik begrijp dat je je machteloos voelt in die situatie. Wat misschien zou kunnen helpen, is om…”
Dat voelt heel anders dan wanneer je met een oplossing komt die los staat van het verhaal.
Nog een paar tips om je feedback echt constructief te maken:
- Vraag eerst naar de ideeën van de ander. Misschien heeft diegene zelf al nagedacht over oplossingen.
- Bied hulp aan in plaats van het over te nemen. Bijvoorbeeld: “Zou je het fijn vinden als ik met je meedenk hoe je dat kunt aanpakken?”
Extra: oefeningen om empathie te tonen en te trainen
1. De 3-minuten luisteroefening
Een oefening om empathie te tonen, is de 3-minuten luisteroefening. Kies een partner en oefen met elkaar. Eén persoon vertelt drie minuten lang iets wat hem of haar bezighoudt. Dit mag klein of groot zijn. De ander mag alleen maar luisteren. Dus geen vragen, geen onderbrekingen, geen “ja, maar” of “dat had ik ook”. Alleen maar luisteren. Na de drie minuten vat de luisteraar samen wat hij of zij heeft gehoord en gevoeld:
“Wat ik hoor, is dat je je vooral X voelt, omdat Y gebeurt. Klopt dat?”
2. De ‘Wat heb je nodig’- oefening
Een persoon deelt een situatie die lastig of frustrerend was. Je stelt alleen vragen in de volgende richting:
“Wat maakte dit moeilijk voor je?”
“Wat had je op dat moment nodig?”
“Wat zou jou nu helpen?”
3. Herformuleer zonder oordeel
Laat iemand een uitspraak doen die een oordeel beval, bijvoorbeeld:
“Mijn collega luistert nooit.”
Jij herformuleert dat nu in een empathische waarneming.
“Je hebt het gevoel dat je niet wordt gehoord tijdens jullie overleg?”
En als je het goed wilt aanpakken, volg een cursus empathie tonen. Daarbij kijk je naar de technieken uit de motiverende gespreksvoering. Die helpen je om tot inzicht te komen en verandering te brengen.
Dit bericht op Instagram bekijken
Begrip tonen: een kleine moeite maakt een wereld van verschil
Begrip tonen vraagt niet om oplossingen, heldendaden of geweldige adviezen. Het vraagt iets wat we allemaal kunnen geven: aandacht, rust en menselijkheid. Dat is soms moeilijker dan het lijkt. Maar onthoud: als iemand zich echt gehoord voelt door jou, geef je een geschenk dat meer waard is dan welk goedbedoeld advies dan ook. Dus volgende keer als iemand zijn hart bij je lucht: geef geen advies, luister en stel verdiepende vragen. Zo laat je pas begrip zien.
Nog meer leren over effectieve gespreksvoering?
Interessant toch, dit soort handige technieken om je gesprekken te verbeteren?! Wil je daar nou nog meer over leren? Neem dan een kijkje bij onze 1-daagse training gesprekstechnieken. Zowel te volgen op allerlei locaties in Nederland als online vanachter je computer.
In de training leer je alles wat je nodig hebt om een (nog) betere communicator te worden. Van constructieve feedback geven tot empathie tonen. En van effectief luisteren tot conflicthantering. Je leert het allemaal in de training Gesprekstechnieken. En dat in maar één dag!
Dagelijks handige inzichten? Volg ons op social media!
Volg ons onder andere op Instagram of Pinterest. Daar krijg je niet alleen handvatten op het gebied van slimmer communiceren, je ontvangt ook de slimme tips waarmee je jouw productiviteit een boost geeft. De laatste artikelen netjes en overzichtelijk in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in voor de wekelijkse nieuwsbrief.
Leer je liever lezend, lees dan ons boeken Full Focus Op Wat Echt Belangrijk Is en Elke Dag om 15.00 Uur Klaar. Maak kennis met de beste inzichten uit onze trainingen en leer slimmer werken in plaats van harder.
Veelgestelde vragen over begrip tonen
-
Hoe toon je begrip in een mail?
Begrip tonen in een mail is hetzelfde als begrip tonen in een zakelijke brief. Wees oprecht, concreet en empatisch. Benoem wat je hebt begrepen (“Ik snap dat dit voor jou frustrerend is”), toon erkenning voor het gevoel en laat weten dat je wilt meedenken. Houd het menselijk, niet te formeel of afstandelijk.
-
Wat betekent het om écht begrip te tonen in een gesprek?
Echt begrip tonen betekent dat je de ander de ruimte geeft om te praten, zonder te oordelen of op te lossen. Je luistert actief, leeft je in en laat merken dat je het perspectief van de ander serieus neemt.
-
Hoe toon ik oprechte empathie zonder dat het gemaakt of overdreven overkomt?
Blijf dicht bij jezelf. Zeg niet wat je denkt dat je hoort te zeggen, maar reageer begripvol. Zo kom je begrijpend over. Wat voorbeelden van begrip tonen zinnen: “Dat lijkt me lastig” of “Ik zie dat het je raakt” en laat je houding je woorden ondersteunen.
-
Wat is het verschil tussen begrip tonen en het met iemand eens zijn?
Begrip tonen betekent dat je de gevoelens of beleving van de ander erkent, ook als je het inhoudelijk niet met hem of haar eens bent. Je hoeft het dus niet met iemand eens te zijn om toch empathie te tonen.
-
Hoe reageer ik begripvol als ik de ander eigenlijk niet begrijp?
Toon nieuwsgierigheid. Stel open vragen, zoals “Kun je me helpen het beter te begrijpen?” of “Wat maakt dit zo lastig voor je?” Je hoeft niet alles te snappen om toch ruimte te geven aan het gevoel van de ander.
-
Welke woorden en lichaamstaal helpen om begrip te laten zien?
Zinnen als: “Ik hoor je”, “Dat lijkt me rot”, of “Dat snap ik” helpen. Non-verbaal: knik af en toe, houd open oogcontact en laat een rustige, open houding zien. Armen losjes, geen gehaaste blik of afleiding.
-
Hoe toon ik begrip én blijf ik toch duidelijk over mijn eigen grenzen?
Erken eerst het gevoel van de ander (“Ik snap dat je dit belangrijk vindt”) en geef daarna helder je grens aan (“Tegelijkertijd merk ik dat ik hier zelf niet verder in mee kan gaan”). Empathie en duidelijkheid kunnen prima samen.
-
Wat zijn goede voorbeelden van zinnen die begrip tonen?
- “Dat klinkt echt lastig voor je.”
- “Ik kan me voorstellen dat dit veel met je doet.”
- “Het is logisch dat je je zo voelt.”
- “Ik hoor je. Wil je er meer over vertellen?”
-
Hoe reageer ik begripvol in lastige situaties, zoals bij frustratie of verdriet van een collega?
Laat de ander uitspreken en reageer niet te snel. Zeg iets simpels en oprechts als “Ik zie dat dit je raakt” of “Wil je erover praten?” Soms is even stil zijn en aanwezig blijven al genoeg.
-
Kan begrip tonen helpen om conflicten te voorkomen of op te lossen?
Ja, zeker. Als mensen zich gehoord en erkend voelen, neemt de spanning vaak al af. Empathie haalt de lading van het gesprek en opent de deur naar een constructieve oplossing.
-
Hoe leer ik mezelf aan om geduldiger en attenter te luisteren naar anderen?
Oefen bewust met luisteren: leg je telefoon weg, adem rustig en stel je nieuwsgierig op. Laat stiltes vallen, vat samen wat de ander zegt en stel verdiepende vragen. Het is een vaardigheid die je steeds beter onder de knie krijgt door te oefenen.
Wie zijn wij? | Cursus Gesprekstechnieken
Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van timemanagement, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.
- 1-daagse training Time Management | Blog
- 1-daagse training Assertiviteit | Blog
- 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
- 1-daagse training Feedback Geven | Blog
- 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
- 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog
