Jij kunt de vraag ‘wat is narcisme’ snel beantwoorden: ‘alles dat ook maar te maken heeft met mijn collega’. Je bent er dan ook heilig van overtuigd dat je te maken hebt met een narcist. Omdat zijn of haar houding jullie samenwerking bemoeilijkt, zoek je gesprekstechnieken om er professioneel mee om te gaan. Laten we je alvast teleurstellen: die zijn er niet. Het enige dat je kunt doen, is dit:
Tijdens onze training Gesprekstechnieken leren we cursisten tal van technieken om zich, ongeacht de situatie of de persoon, mondig te maken. Ze leren helder en beknopt communiceren, doorvragen en hoe ze een gesprek de-escaleren indien deze uit de hand loopt. Met trots kunnen we dan ook zeggen dat er geen enkele situatie is waarvoor wij geen gesprekstechnieken hebben.
Tenminste… dat dachten we.
Want toen ons laatst werd gevraagd hoe je een gesprek met een narcist aangaat, stonden we met onze mond vol tanden. Geen enkele techniek bleek te helpen. Geen enkele gespreksvaardigheid leek te baten. Lag het aan ons? Aan onze training Gesprekstechnieken? Aan de cursist?
Nee. Het blijkt dat omgaan met een narcistisch persoon een heel andere tak van sport is. Een die je zoveel mogelijk wil vermijden. Graag delen we onze bevindingen met je:
Wat is narcisme? Hieraan herken je een ware narcist
Volgens het woordenboek is een narcist iemand die een ziekelijke liefde voor zichzelf heeft. Het is een complex persoonlijkheidskenmerk die vaak lastig te herkennen is voor psychologen. Dat neemt niet weg dat we het woord graag gebruiken voor iemand die we zelfingenomen of arrogant vinden. Zo heb je je baas wel eens een narcist genoemd, of die ene collega. Zelfs binnen je eigen familie denk je er een paar te kennen.
Toch kun je die diagnose niet zomaar stellen. Iemand die werkelijk een narcistische persoonlijkheidsstoornis heeft, gelooft dat hij of zij het middelpunt is. Dé persoon waar de wereld omheen draait. Hij of zij vindt het lastig om empathie op te brengen voor anderen vanwege een groot gevoel van eigendunk. Daarnaast heerst er een drang om aanbeden te worden en geliefd te zijn. Voor een buitenstaander lijkt zo iemand eerder arrogant, egocentrisch en manipulatief.
Denk je er nog steeds van overtuigd te zijn dat je collega een narcist is? Het zou zomaar kunnen. Indien hij of zij aan deze 5 kenmerken voldoet, spreek je namelijk van een narcistische stoornis:
- De collega fantaseert veel over zaken als succes, macht, schoonheid of romances.
- De collega overdrijft hoe ‘belangrijk’ hij of zij zelf is.
- De collega eist constant aandacht en bewondering van anderen op.
- De collega is er van overtuigd dat hij of zij alleen kan worden begrepen door ‘speciale’ personen of groepen.
- De collega is high maintenance, heeft onredelijke verwachtingen en verwacht voorkeursbehandelingen.
- De collega heeft een opgeblazen gevoel van eigenwaarde en jaagt of benadrukt telkens zijn of haar (drang naar) hoge status.
- De collega geeft weinig om de gevoelens of meningen van anderen of heeft een ernstig gebrek aan empathie.
- De collega manipuleert of maakt misbruik van anderen om eigen doelen te bereiken.
- De collega vertoont verwaand gedrag of neemt vaak een arrogante houding aan.
- De collega is ervan overtuigd dat anderen vaak jaloers op hem of haar zijn.
En? Hoeveel vakjes kun je aanvinken met die ene collega in je achterhoofd? In het er meer dan 5 zijn, kun je spreken over een ‘ware narcist’.
Een ware narcist?
Een ware narcist is iemand die zich goed en stevig op het narcisme spectrum bevindt. Zoiets valt dan onder een narcistische persoonlijkheidsstoornis. Tamelijk ernstig, zeker wanneer je nauw met zo iemand moet samenwerken.
Wist je dat:
Het merendeel van de ware narcisten blijkt van het mannelijk geslacht te zijn: zo’n 50-75 procent.
Toch wil het niet zeggen dat iedereen die een beetje arrogant en soms wat ongevoelig overkomt, een ware narcist is. Er bestaan verschillende gradaties, waardoor narcisme zich op verschillende manieren kan uiten. Pas wanneer het echt extreem wordt en de persoon indringende psychologische mankementen vertoont en veroorzaakt, kun je het als een stoornis bestempelen. Niet jij, maar een psycholoog.
Toch kan ook jij een narcist ‘ontmaskeren’ — met 1 vraag
Goed, je mag dan wel geen psycholoog zijn of een officiële diagnose kunnen stellen. Toch kun je door middel van één vraag jouw vermoeden versterken: is mijn collega wel of geen narcist?
Psycholoog Sara Konrath ontdekte namelijk dat je geen uitgebreide en complexe analyses nodig hebt om de vraag ‘wat is narcisme’ te beantwoorden. Zij bracht de persoonlijkheidstest terug naar één enkele vraag: de Single Item Narcissism Scale (SINS).
Wat de vraag is? Dé meest eenvoudige wijze om te ontdekken of je wel of niet met een narcist te maken hebt? Hij luidt alsvolgt:
‘Ben je een narcist?’
Bam, dat is alles. Dit blijkt wetenschappelijk bewezen dé vraag waarmee je iedere narcist ontmaskert. Het lijkt misschien erg simplistisch, maar er schuilt meer achter dan je denkt.
Normaal gesproken vraag je niet op de man af of iemand een bepaalde eigenschap bezit, zeker niet wanneer deze negatief is. Zo vraag je niet gauw aan een collega: ‘zeg, ben je snel op je teentjes getrapt?’. Of aan je baas: ‘hé, vind je dat je een heethoofd bent?’
Mentaal “gezonde” mensen zouden zich daar nooit openlijk over uitspreken en zouden zich zelfs schamen om te erkennen dat ze inderdaad die negatieve eigenschap bezitten.
Behalve narcisten…
Die vinden het maar wat leuk om die vraag te krijgen én te beantwoorden. Ze voelen zich haast trots dat een ander het opvalt dat zij hoogstwaarschijnlijk narcistisch zijn. Indien je dus jouw vermoeden wil versterken (lees: vermoeden, je kunt geen echte diagnose stellen), stel je collega dan die vraag. Hij of zij zal hem gretig met ‘ja’ beantwoorden.
Dit is hoe je de vraag stelt
Het blijkt wel van belang hoe je de vraag precies stelt. Je de persoon kort en krachtig de vraag stellen. Er dus niet omheen draaien, want dan krijg je misschien een ontwijkend antwoord.
Vraag dus niet: ‘Zeg, vind jij van jezelf dat je misschien narcistische trekken hebt?’ Dat werkt niet. Iemand die namelijk werkelijk narcistisch is, zal zich hiermee onvoldoende identificeren.
Je stelt de vraag letterlijk zoals hij is: ‘Zeg, ben jij een narcist?’
Luister vervolgens aandachtig en onderbreek diegene niet. Indien hij of zij niet bekend is met de term narcisme, mag je gerust enige uitleg geven. Benoem bijvoorbeeld bovenstaande persoonlijkheidskenmerken.
‘… narcistisch betekent dat je ijdel, egoïstisch en egocentrisch bent.’
Indien de persoon ‘ja’ antwoord, weet je genoeg.
En dan? Hoe ga je verder het gesprek aan?
Niet.
Narcisme blijkt een trekje dat je niet zomaar moet wegwuiven. Denk dus niet ‘Ach, dat gaat wel over’ of ‘als ik aardig doe, zal zij vast wel bedaren’. Dat gebeurt niet.
Het gedrag van een narcist heeft namelijk niets met jouw houding of met jouw communicatieve vaardigheden te maken. Er bestaan dan ook geen gesprekstechnieken die jij kunt inzetten om een narcist te ontdooien.
Inge legt het je in deze video uit:
Omgaan met een narcist is werkelijk een gevalletje it’s not me, it’s you. Hij of zij is degene die de communicatie bemoeilijkt en lastig in de omgang is. Daar kun jij op geen enkele manier iets aan veranderen.
Het lage niveau van emotie en empathie zit ‘m namelijk in de aard van het narcistisch beestje. Dat krijg je er niet uit. Niet door aardig te doen, niet door bepaalde gesprekstechnieken toe te passen. Het enige dat je kunt doen is wegrennen, hard.
Je gaat dus niet om met narcisten. En indien je er toch nauw mee samenwerkt, blijf dan zoveel mogelijk uit de buurt. Probeer niet samen te werken aan projecten, ga geen discussies aan en stel je verwachtingen bij.
Dat is hoe je omgaat met een narcistische collega
Een narcist heeft niet rechtstreeks last van zijn of haar gedrag. De enige die hij of zij schaadt zijn de anderen om hen heen: hun collega’s, hun leidinggevende, hun partner of vrienden. En het erge? Het maakt hen niet uit. Blijf er dan ook bij uit de buurt. Verzamel je met gezonde mensen en knoop daar een leuk gesprek mee aan.
Kortom:
Om de vraag ‘wat is narcisme?’ voor eens en altijd te beantwoorden: iets waar jij verre van uit de buurt wilt blijven indien je waarde hecht aan je mentale gezondheid.
Dagelijks handige inzichten? Volg ons op social media!
Volg ons onder andere op Instagram of Pinterest. Daar krijg je niet alleen handvatten op het gebied van timemanagement, je ontvangt ook de slimme tips waarmee je jouw communicatie skills een boost geeft. De laatste artikelen netjes en overzichtelijk in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in voor de wekelijkse nieuwsbrief.
Leer je liever lezend, lees dan ons boek Elke Dag om 15.00 Uur Klaar. Maak kennis met de beste inzichten uit onze trainingen en leer slimmer werken in plaats van harder.
Wie zijn wij? | Cursus Time Management
Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van timemanagement, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.
- 1-daagse training Time Management | Blog
- 1-daagse training Assertiviteit | Blog
- 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
- 1-daagse training Feedback Geven | Blog
- 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
- 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog
