Een goed gesprek voeren begint met spreken. Toch? Nou, dat blijkt toch iets anders te liggen. Actief luisteren is minstens zo belangrijk. En dat is meer dan een beetje hummen en instemmend knikken. Je wilt een ander het gevoel geven dat je écht luistert. Hoe je actief luistert, vertel ik je natuurlijk graag.

Wat komt aan bod?

    1. Wat wordt bedoeld met actief luisteren?
    2. Op welke manieren kan ik actief luisteren?
    3. Hoe leer ik actief luisteren?
    4. Actief luisteren oefeningen om te trainen
    5. Uitdagingen en misverstanden bij actief luisteren
    6. Actief luisteren in de praktijk: werkt het echt?
    7. Veelgestelde vragen over actief luisteren

Wat wordt bedoeld met actief luisteren?

Je kunt luisteren op verschillende manieren. Dat kan gaan van onderuitgezakt om je heen kijken terwijl iemand je iets vertelt of op het puntje van je stoel met volle aandacht naar een ander luisteren. Moeten we je nog antwoord geven op de vraag: Wat is het verschil tussen actief en passief luisteren? Het is wel duidelijk hè.

De actief luisteren betekenis is luisteren met je volle aandacht bij je gesprekspartner. Het is een vaardigheid die je actief kunt leren, ook bij gesprekken over onderwerpen die je niet zo boeien.

En ja, iedereen denkt een goede luisteraar te zijn, maar het blijkt dat slechts 10% van de mensen dat ook écht is. In mijn trainingen merk ik het ook. Mensen komen om te leren over gesprekstechnieken en willen vooral zelf aan de slag. Dan kom ik eerst met wat theorie en zie je her en der toch wat blikken door de ruimte glijden. Zonde!

Want zoals Confucius eeuwen geleden al zei:

‘Je hebt twee oren en één mond. Om twee keer zoveel te luisteren dan ’te praten’.

Op welke manieren kan ik actief luisteren?

Je hebt goed luisteren en goed luisteren. In de actief luisteren theorie ontdek je drie manieren.

  1. 360º luisteren: dit is de actiefste vorm van actief luisteren. Je luistert heel actief én geeft aandacht aan de manier waarop iemand iets vertelt. Je gebruikt de LSD-methode: Luisteren, Samenvatten, Doorvragen. Beter dan dit wordt het niet.
  2. Gericht luisteren. Je luistert naar je gesprekspartner, maar er mist een verbinding. Je hoort wat er wordt gezegd, maar de non-verbale cues gaan aan je voorbij. Dit is de vorm van luisteren die ik vaak meemaak in mijn trainingen. Fijn, maar nog niet helemaal optimaal.
  3. Intern luisteren. Dit komt het meest voor. Je hoort wat er wordt gezegd, maar luistert er niet naar. Je knikt af en toe, humt een keer en bent vooral bezig te doen alsof je luistert. En reken maar dat je gesprekspartner dat ook doorheeft.

Hoe leer ik actief luisteren?

Of je nu wilt beter communiceren met je partner of je collega, je kunt het leren. Er zijn vier technieken en strategieën die actief luisteraars toepassen. Hoe saai ze het onderwerp misschien ook vinden, ze geven de spreker hun tijd en volle aandacht.

Wist je dat het helpt om misverstanden en conflicten te voorkomen als je actief luistert? Je maakt dan namelijk gebruik van technieken als luisteren, samenvatten en doorvragen. Bovendien verlopen gesprekken positiever en kun je de spreker weer een stapje verder helpen.

Actief luisteren is dus ook effectief luisteren. Er zijn verschillende actief luisteren voorbeelden. Goede luisteraars zetten in elk geval deze 4 kernprincipes in:

  1. Ze stellen goede vragen. Zo laat je zien dat je echt goed in het verhaal zit. Dat zorgt ervoor dat het gesprek gaande blijft en dat er sprake is van dialoog in plaats van monoloog.
  2. Ze vergroten het zelfvertrouwen van de spreker. Door steun en vertrouwen uit te stralen met je lichaamshouding en gezichtsuitdrukking, help je de spreker verder te gaan. Die geeft een stukje van zichzelf bloot en jij laat weten dat je dat waardeert.
  3. Ze zijn coöperatief en empathisch. In plaats van constant corrigeren en aanvullen, gaat het bij actief luisteren om oprecht aansluiten bij het verhaal van de spreker. Je voegt toe, vraagt door, vat samen. Je begeleidt de spreker als het ware in diens verhaal.
  4. Ze geven goede feedback. Door actief luisteren heb je je volle aandacht bij het gesprek. Dat geeft je de mogelijkheid opbouwende feedback te geven die past bij het verhaal van de spreker.

 

Dit bericht op Instagram bekijken

 

Een bericht gedeeld door Tijdwinst.com (@tijdwinst)

Actief luisteren oefeningen om te trainen

Hoe laat je zien dat je actief luistert? Door oprechte aandacht, leerde je al eerder. Maar er zijn ook oefeningen en technieken om zelf mee te oefenen. Waarom is actief luisteren belangrijk? Ik heb ze zelf inmiddels onder de knie en zet ze veelvuldig in tijdens mijn trainingen. En ik kan je vertellen, het werkt echt! Met deze tips kun je gelijk aan de slag.

1. Gebruik lichaamstaal

Zoiets eenvoudigs als oogcontact maken, vergroot het vertrouwen dat de spreker in jou heeft. Laat alle afleiding daarom links liggen. Je totale lichaamshouding is ontzettend belangrijk bij actief luisteren. Kijk je gesprekspartner aan, neem een open lichaamshouding aan en knik zo nu en dan instemmend.

2. Wees niet bang om een stilte te laten vallen

Misschien een open deur, maar actief luisteren betekent dat je de ander helemaal uit laat praten. En de truc is om de stilte die dan valt niet gelijk op te vullen. Laat gewoon eens een stilte vallen. Dat geeft jou de kans de boodschap van de spreker écht te verwerken en het geeft de spreker de kans te reflecteren op diens verhaal. Stephen Covey vatte het treffend samen:

“De meeste mensen luisteren niet met de achterliggende gedachte om te begrijpen. Ze luisteren met de intentie om te antwoorden.”

3. Check of je het begrepen hebt

Misschien denk je dat je het verhaal goed begrepen hebt, maar door te checken of dat echt zo is, toon je opnieuw oprechte interesse. Je kunt de boodschap parafraseren en samenvatten. En vraag dan of het klopt wat je zegt.

We noemen dat ook wel de LSD-methode: Luisteren, Samenvatten, Doorvragen. Daardoor weet de spreker dat jij goed oplet en echt wilt weten of je het begrijpt. En dat vergroot het vertrouwen van de spreker weer waardoor het gesprek makkelijker verloopt.

Zelf vraag ik regelmatig aan een cursist: ik hoor dat je A en B al doet. En nu wil je weten hoe je C toepast. Begrijp ik dat goed? Gegarandeerd dat je gesprek vloeiend verder loopt, want je laat zien dat je druk bezig bent het gesprek te volgen.

4. Stel vragen en geef feedback

Daarmee komen we gelijk bij het laatste punt: vragen stellen. Door open en gesloten vragen te gebruiken kun je het gesprek verdiepen. Het gesprek wordt voor zowel spreker als luisteraar interessanter. En vragen en antwoorden gaan over en weer. Dat maakt het verschil tussen een monoloog en een dialoog.

De grootste misverstanden bij écht luisteren

Echt luisteren is soms een hele klus. Het gaat dan ook niet altijd goed. Er liggen een aantal uitdagingen op de loer. En als je je daar bewust van bent, kun je ze vooraf misschien al tackelen. Let op deze zaken om te zorgen dat luisteren ook echt actief luisteren wordt:

  • Interne afleidingen. Je bent fysiek aanwezig bij het gesprek, maar met je hoofd zit je helemaal ergens anders. Je bent aan het multitasken of je gedachten vliegen alle kanten op. Merk op dat je gedachten afdwalen en breng jezelf weer terug bij het gesprek. En ja, dat zul je ongetwijfeld vaker dan één keer moeten doen.
  • Externe afleidingen. Misschien zit je in een rumoerige ruimte, is er veel beweging om je heen of kijk je steeds naar het oplichtende scherm van je telefoon. Kortom, er is veel afleiding. Zorg dat je zoveel mogelijk afleidingen elimineert. Leg je telefoon in je tas, ga met je rug naar die drukke groep zitten en focus op de mond en het geluid van je gesprekspartner. Dat helpt je externe afleidingen het hoofd te bieden.
  • Vooroordelen en aannames. Als je luistert en gelijk iets vindt van wat er gezegd wordt, ben je in je eigen hoofd beland. Je aandacht ligt niet meer bij het gesprek. Probeer zonder oordeel te luisteren naar de ander en houd je aandacht bij wat je hoort, niet bij wat je denkt. En onthoud dat actief luisteren niet hetzelfde is als altijd instemmen en ja knikken. Je hoeft niet actief te luisteren als Gordon Ramsay: keihard door je gesprekspartner heen denderen met felle kritiek. Maak je mag best een topic ter discussie stellen, maar dan wel nadat de ander is uitgepraat en zonder een defensieve houding aan te nemen.
  • Luisteren vs. spreken. Mensen denken soms dat actief luisteren betekent dat je zelf je mond houdt. Niets is minder waar. Wees niet bang om vragen te stellen, feedback te geven of af en toe te parafraseren. Dat verdiept je gesprek juist.
@tijdwinst

Een écht gemeend compliment kan iemands dag maken❤️ Maar hoe geef je een compliment dat oprecht en krachtig overkomt? Onze trainster Belinda legt het uit in deze video! Interessant? Volg onze training feedback geven! Neem een kijkje op onze website voor meer info❤️🐿️ #fyp #feedback #positivity #positiviteit #goodvibes #mindset #psychology #LifeHack #viral #fyppp #voorjou

♬ original sound – Tijdwinst.com

Actief luisteren in de praktijk: werkt het echt?

Mijn antwoord: ja, absoluut. Ik merk dagelijks dat de gesprekken die ik voer als trainer gesprekstechnieken meer diepgang hebben als ik actief luister. Neem jezelf voor te luisteren om te verbinden. Door je gesprekspartner serieus te nemen, aan te kijken en uit te laten praten. En natuurlijk door je lichaamshouding slim in te zetten. Zorg daarnaast dat je geregeld vragen stelt en samenvat of parafraseert. Hoe meer aandacht en interesse, hoe beter je gesprek.

Volg een training | Gesprekstechnieken

Actief luisteren is een kunst die je door geregeld oefenen steeds beter onder de knie krijgt. Ik leer je er graag meer over. Tijdens de 1-daagse training Gesprekstechnieken leer je alle ins en outs voor gesprekken vol verbinding. Vind je het moeilijk actief mee te praten, omdat je bang bent de ander te hinderen? Misschien is de 1-daagse training Assertiviteit wel iets voor jou.

Meer weten over actief luisteren? Lees dan ook

Veelgestelde vragen over actief luisteren

  • Wat is actief luisteren precies?

    Actief luisteren is met je volle aandacht bij je gesprekspartner zijn. Het is meer dan instemmen, knikken en hummen. Je luistert niet alleen naar de woorden, maar ook naar hoe iemand iets vertelt, inclusief diens lichaamstaal. Oprechte interesse en begrip zijn key.

  • Welke vaardigheden heb ik nog om actief te luisteren?

    Volgens sommigen heb je 7 vaardigheden voor actief luisteren nodig. Wij houden het bij vier kernvaardigheden:

  • Hoe kan actief luisteren helpen in professionele relaties?

    In professionele relaties helpt actief luisteren misverstanden en conflicten te voorkomen. Gesprekken verlopen positiever door actief luisteren, samenvatten en doorvragen. Je kunt collega’s bovendien beter helpen, omdat je hun vraag beter begrijpt. Actief luisteren op de werkvloer vergroot vertrouwen en zorgt voor diepere verbindingen in teams.

  • Hoe herken ik dat ik niet actief aan het luisteren bent?

    Je merkt het doordat je bijvoorbeeld steeds afdwaalt in je hoofd terwijl je knikt en humt zonder dat je echt hoort wat er gezegd wordt. Je mist non-verbale signalen van de spreker en gaat niet in op wat diegene zegt.

  • Wat zijn veelvoorkomende valkuilen bij actief luisteren?

    Veelvoorkomende valkuilen bij actief luisteren zijn:

    • Interne afleidingen
    • Externe afleidingen
    • Vooroordelen die je aandacht wegtrekken
    • Denken dat actief luisteren betekent dat je stil moet zijn

  • Hoe kan ik actief luisteren toepassen in persoonlijke relaties?

    In persoonlijke relaties kun je actief luisteren door oprechte aandacht te geven aan je partner, familieleden of vrienden. Laat hen uitpraten zonder onderbrekingen, stel verdiepende vragen en toon empathie. Zet je lichaamstaal in om betrokkenheid te tonen en vermijd oordelen.

  • Hoe werkt non-verbale communicatie bij actief luisteren?

    Non-verbale communicatie vormt zo’n 80% van onze communicatie. Superbelangrijk dus om op te letten. Kijk naar de lichaamshouding van de ander, de gezichtsuitdrukkingen en oogcontact. Zelf kun je jouw non-verbale communicatie in te zetten door de ander aan te kijken, een open lichaamshouding aan te nemen en instemmend te knikken.

  • Hoe blijf ik gefocust, als ik afgeleid ben tijdens een gesprek?

    Elimineer allereerst externe afleidingen als je telefoon. Merk bovendien op wanneer je gedachten afdwalen en breng jezelf vriendelijk weer bewust terug bij het gesprek. En blijf dit vooral herhalen.

  • Hoe geef ik de spreker het gevoel dat hij/zij gehoord wordt?

    Door oogcontact te maken, een open lichaamshouding aan te nemen en zo nu en dan instemmend te knikken. Parafraseer bovendien wat je hoort, stel verdiepende vragen en vat zo nu en dan eens samen wat je allemaal gehoord hebt. Laat bovendien stiltes vallen om beide te kunnen reflecteren.

  • Hoe kan ik actief luisteren oefenen en verbeteren?

    Oefen met de LSD-methode (luisteren, samenvatten, doorvragen). Houd een luisterdagboek bij, speel rollenspellen en vraag feedback van anderen. Lees een actief luisteren boek. Of volg een training van Tijdwinst natuurlijk.

Wie zijn wij? | Cursus Gesprekstechnieken

Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van time management, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.