Zinnen uitspreken zonder ‘eh…’ en een verhaal in een beknopte tekst goed overbrengen, zijn skills van een goede verbale communicatie. Maar het is meer dan dat. Een goede verbale communicatie heeft één grote vijand, die je moet verslaan. Hoe? Met de verbale communicatie driehoek.
In drie stappen leer je hoe je verbale communicatie kunt verbeteren. Zodra je dit onder de knie hebt, zal ieder gesprek op de werkvloer een stuk gemakkelijker verlopen.
Wat komt aan bod:
- Wat betekent verbale communicatie?
- Wat is het verschil tussen verbale en non-verbale communicatie?
- Dé vijand van (goede) verbale communicatie
- Hoe ontstaat miscommunicatie?
- Zo versla je de vijand – met 1 wapen
- Handige truc: gebruik de communicatie driehoek
- Nog beter leren spreken? Volg een cursus!
- Conclusie
- Veelgestelde vragen over verbale communicatie
Wat betekent verbale communicatie?
We beginnen enthousiast met een verhaal over communiceren, maar wat wordt er bedoeld met verbale communicatie? Veel mensen denken dat verbale communicatie draait om wát je zegt, maar die definitie is niet volledig. En dat is precies waar verbale communicatie nogal eens mis gaat – of niet zo professioneel overkomt.
Volgens Robert Kraus, professor in de psychologie aan Columbia University, bestaat verbale communicatie uit 2 onderdelen: symbolen en signalen.
Wat zijn symbolen?
Symbolen zijn – wat je waarschijnlijk al dacht bij de term ‘verbale communicatie’ – voornamelijk woorden. Het is de primaire vorm van verbaal communiceren en uniek voor mensen. De rest van de wezens op aarde communiceert namelijk ook verbaal, maar zonder woorden of taal. Symbolen in verbale communicatie zijn simpelweg de woorden of tekens die we gebruiken om betekenis over te brengen.
Wat zijn signalen?
Signalen zijn alle verbale uitingen, naast woorden, die je uit bij verbaal communiceren. Denk aan: stemgeluid, intonatie en toon, articulatie, stembuiging of overslaan van de stem, klemtoon en tongval of accent. Signalen zeggen iets over je gemoedstoestand (kwaad of rustig, door stemgeluid), over je achtergrond (Zuiderling of Randstedeling, door accent), over je standpunt (sterk oneens of onverschillig, door toonhoogte) of over je betrokkenheid in het gesprek (afwezig en afgeleid of bewust en zorgvuldig sprekend, door articulatie).
Signalen kun je zien als het secundaire deel van verbale communicatie, waarbij je vaak meer informatie prijsgeeft dan je denkt. Zo kan je communicatie – hoe duidelijk je verhaal ook is – alsnog verkeerd overkomen. En dat heeft allemaal te maken met die ene grote vijand.
Wat is het verschil tussen verbale en non-verbale communicatie?
Goed, we weten nu iets beter wat verbale communicatie precies inhoudt. Maar hoe verschilt het van non-verbale communicatie? We sommen de twee kort voor je op:
- Wat is de betekenis van verbale communicatie? Het gebruik van gesproken of geschreven woorden om te communiceren.
- Wat is de betekenis van non-verbale communicatie? Alle communicatie zonder woorden, zoals lichaamstaal, houding en gezichtsuitdrukkingen.
- Dan heb je ook nog paraverbale communicatie, dat is de manier waarop iets wordt gezegd, zoals toon, tempo, volume en intonatie. Ook dit beïnvloedt de betekenis van de boodschap.
Om het nog wat duidelijk te maken, geven we een aantal voorbeelden van verbale én non-verbale communicatie.
Wat zijn 5 verbale communicatie voorbeelden?
Verbale communicatie vindt overal plaats, zowel op de werkvloer als in je privéleven.
- Een gesprek voeren bij het koffieautomaat met een collega.
- Een e-mail of WhatsApp-bericht sturen.
- Een presentatie geven voor een grote groep mensen.
- Een telefoongesprek voeren met je partner.
- Een artikel of blog schrijven voor een website.
Wat zijn 5 voorbeelden van non-verbale communicatie?
Denk je nog steeds: wat wordt er bedoeld met non-verbale communicatie? We geven je vijf voorbeelden.
- Gezichtsuitdrukkingen: een glimlach of een frons.
- Lichaamshouding: een open houding of de armen over elkaar geslagen.
- Oogcontact: kijk je elkaar in de ogen of wordt er weggekeken.
- Gebaren: handbewegingen zoals wijzen of een vuist maken.
- Stemgebruik: intonatie en toonhoogte kunnen de betekenis veranderen (een goed voorbeeld: sarcasme).
Dus, waarom is non-verbale communicatie belangrijk? Het helpt om emoties en intenties over te brengen – en is vaak sterker dan woorden. Daarnaast is het ook universeel. Spreek je iemands taal niet? Dan kun je aan de hand van non-verbale communicatie – in de meeste gevallen – inschatten hoe iemand zich voelt.
Dé vijand van (goede) verbale communicatie
Nu je het verschil weet tussen verbale en non-verbale communicatie, willen we verder inzoomen op eerstgenoemde. Bij goede verbale communicatie denk je namelijk aan duidelijk spreken, maar er is één grote vijand in dit verhaal. We hebben het over…
Miscommunicatie.
Communiceer je verbaal niet zorgvuldig op beide vlakken – symbolen én signalen – dan werp je jezelf recht in de handen van de vijand. De gevolgen? Wat je wíl overbrengen komt niet over. En je wat je verborgen wilde houden voor je luisteraar(s) wordt ongewild onthuld.
Dat kan behoorlijk onhandig zijn, vooral wanneer je maar één kans hebt om het goed te doen. Iets wat in de volgende situaties aan de orde is:
- Een sollicitatiegesprek
- Een exitgesprek
- Een belangrijke presentatie
- Een conflict oplossen
- Een discussie winnen
- Een gesprek waarbij je om salarisverhoging vraagt
Bij deze gesprekken is het belangrijk om verbaal goed over te komen. Wát zeg je? Hoé klink je? Kom het over? Heb je de aandacht? Kun je hem vasthouden? Ben je overtuigend? Geloofwaardig? Aardig? Interessant? Professioneel?
Met verbale communicatie zeg je alles. Met miscommunicatie zeg je alles verkeerd – of komt het verkeerd over.
Voordat je verder leest: volg ons op social media. Je vindt ons op Instagram, Pinterest én in je mailbox met oneindig veel tips over slimmer communiceren. Geen zin om te lezen, maar liever luisteren? Als je onze podcast op Spotify luistert, dan word je dag (we durven hiervoor onze handen in het vuur te steken) sowieso productiever.
Hoe ontstaat miscommunicatie?
Wat zijn de veroorzakers, boosdoeners, struikelblokken en valkuilen van verbale miscommunicatie?
In verbale communicatie is een taalbarrière het grootste en meest voor de hand liggende obstakel. Spreekt één van de gesprekspartners, sprekers of luisteraars de voertaal niet – of is er verschil in taalgebruik door geografische locatie, opleidingsniveau of sociale klasse – dan is dat vragen om misverstanden, of op z’n minst onbegrip. Het is de belangrijkste veroorzaker van miscommunicatie, volgens de Universiteit van Louisville.
Maar er zijn meer obstakels, in dezelfde lijn, die minder voor de hand liggend zijn, maar daardoor geen minder ernstige veroorzakers van miscommunicatie. Wat dacht je bijvoorbeeld van:
- Digitale in plaats van fysieke communicatie. Een e-mail of WhatsApp-bericht.
- Verschil in visie op gepaste woordkeuze of communicatietechnieken.
- Verschil in perspectief of mening over gespreksonderwerp.
- Afleiding bij gesprekspartner(s) door bijvoorbeeld e-mail notificaties (pling!) of luid achtergrondlawaai.
- Stress of negativiteit bij spreker of luisteraar.
- Haast en voorbarige conclusies, te snelle reacties zonder ander te laten uitspreken.
Al die factoren zorgen ervoor dat wat je zegt (symbolen) en hoe je het zegt (signalen) in je verbale communicatie, niet goed overkomt. Dat wil je niet. Tijd om de vijand die miscommunicatie heet, te verslaan.
Zo versla je de vijand – met 1 wapen
De vijand verslaan met één wapen, dat klinkt te mooi om waard te zijn, toch? Het is echter mogelijk met het volgende:
Aandacht.
Wanneer je genoeg aandacht schenkt aan een gesprek, dan maakt miscommunicatie geen kans. Welke achtergrondfactoren er ook spelen. Met het juiste wapen (aka aandacht) is je verbale communicatie zoals hij hoort te zijn: professioneel, helder, beknopt, evident en overtuigend. Dé 5 verbale business communicatie competenties, volgens de professor van management en communicatie aan de Universiteit van Louisville.
Hoe je dat wapen – ‘aandacht’ – concreet inzet in gesprekken? Zo.
1. Luister aandachtig
Bij communicatie denk je aan spreken. Dat het telt wat jij zegt en hoe je woorden overkomen. Klopt, maar wat nog meer telt, is wat de ander zegt, en hoe jij luistert. Even je mond houden en niets zeggen, alleen je oren spitsen, is wat je ten eerste moet doen voor betere en professionele verbale communicatie.
Maar aandachtig luisteren betekent niet alleen je mond houden en je oren spitsen. Niet alleen wachten tot de ander is uitgesproken om jouw zegje te doen.
Wat je moet doen is actief luisteren. Mentaal actief luisteren. Echt horen wat de ander zegt en dat verwerken. Nadenken over wat je hoort en daarop doorgaan. In deze volgorde:
- Luister actief, met gesloten mond en gespitste oren. Kijk de ander aan terwijl je gesprekspartner spreekt, hou je lichaamstaal in zijn richting en open (zonder gekruiste armen of hand voor je mond).
- Denk na over wat je hoort en vraag door. Spreekt een klant over hoe hij het eindresultaat van jouw aangeleverde product graag ziet, vraag dan door om hem meer te laten spreken en meer te kunnen luisteren. “Helder, maar wat bedoel je precies met frisse kleuren?”
- Is de ander helemaal uitgesproken en heb je alle verhelderende vragen gesteld, vat dan samen wat er zojuist gezegd is, zodra een afrondende stilte is gevallen. “Wat ik begrijp uit dit gesprek is dat je hier graag een ontwerp ziet met lichte kleurstellingen, afgeleid van jullie logo, dat indruk maakt op de hedendaagse Millennial. Modern, maar professioneel. Klopt dat?”
2. Wacht 1 seconde voordat je spreekt
De ander is uitgesproken, jij hebt doorgevraagd en een heldere conclusie gekregen. Nú pas, is de beurt aan jou. Om te reageren op alles wat je gehoord hebt. Maar wacht nog heel even voordat je het doet. Eén seconde.
Eén ademteug maar – waarin je het volgende doet: even stilstaan bij wat je gaat zeggen, hoe je dat gaat zeggen en hoe die reactie overkomt op je gesprekspartner, vanuit zijn perspectief. Eén diepe ademhaling geeft je ten eerste de tijd en ruimte om dat (razendsnel in je hoofd) te doen. Daarnaast helpt een diepe ademteug je lijf ontspannen en je stem stabiliseren.
Of je nu in een verhit gesprek, casual praatje of midden in een spannende presentatie zit: één ademteug helpt je stilstaan en stabiliseren.
Niet alleen goed voor wát je gaat zeggen – je ‘symbolen’ – maar ook hoe je het gaat zeggen: je ‘signalen’. Je kiest je woorden zorgvuldig, bedenkt hoe je dit kernachtig vertelt en voorkomt dat je stem verraadt of je gefrustreerd, gespannen of ontspannen bent. Jij komt doordacht, geloofwaardig en kalm over, in elk gesprek.
3. Spreek aandachtig
Je hebt geluisterd, die diepe ademteug genomen om je voor te bereiden, en nú is het echt aan jou om te spreken. Je ziet, spreken is slechts een deel van verbale communicatie, dat als laatste in de rij komt. Maar als het dan zover is, doe het dan net zo aandachtig als je geluisterd en voorbereid hebt.
Spreek zoals je luistert. Aandachtig, doordacht en kalm, met stiltes tussendoor.
Welke communicatiestrategieën zijn er nodig? Oogcontact, een open houding en duidelijk connectie met je gesprekspartner. Zo weet je dat de ander(en) óók de volle aandacht hebben.
Is de aandacht er niet, laat dan een korte pauze vallen. Zoek het oogcontact. Is dat onvoldoende, stel dan een vraag om de ander(en) er weer bij te krijgen. Lever je boodschap nu – bondig en helder – en laat daarna weer een stilte vallen zodat de ander de ruimte krijgt om op zijn beurt weer te reageren.
Aandachtig spreken is dus:
- De voorbereide woorden gebruiken om te zeggen wat je wil.
- Stiltes gebruiken om kalm en bewust te spreken, om de aandacht van de ander te krijgen (en houden) en om uiteindelijk ruimte te maken voor reactie.
Handige truc: gebruik de communicatie driehoek
Je dacht dat verbale communicatie ‘alles wat je zegt’ betekent. Dat klopt, voor een deel. De woorden – of ‘symbolen’ – die je spreekt zijn een belangrijk onderdeel van verbale communicatie. Maar hoe je spreekt, is minstens zo’n belangrijk deel: de ‘signalen’ die je geeft terwijl je spreekt. Signalen die je onbewust afgeeft via je stem.
En dan is er nog een belangrijk onderdeel van verbaal communiceren, namelijk: niet spreken. Even je mond dicht houden en je oren spitsen. Luisteren, om daar zorgvuldig en bewust op te reageren.
De drie tips nog even in een notendop:
- Luister aandachtig .
- Neem een ademteug.
- Spreek aandachtig.
Wat je dan hebt, is een mooie driehoeksverhouding van:
- Aandachtig gekozen woorden (symbolen)
- Een kalm stemgeluid (signalen)
- De nodige ‘stiltes’ tijdens het aandachtig luisteren en om de aandacht van je gesprekspartner te houden.
Dat is de driehoek die je altijd in je achterhoofd wil houden. Wedden dat vanaf dat moment elk belangrijk gesprek beter zal verlopen?
Nog beter leren spreken? Volg een cursus!
Meer leren over hoe je professioneel overkomt in je communicatie? Hoe je zowel een casual praatje als een exitgesprek écht goed uitvoert? Tijdens de 1-daagse training Gesprekstechnieken leer je hoe je effectief communiceert, betere relaties opbouwt, omgaat met weerstand en de regie neemt in gesprekken.
De training is geschikt voor iedereen die een betere gesprekspartner wil worden – zowel zakelijk als privé. Je krijgt praktische tips and tricks om helder te communiceren en je boodschap krachtig en overtuigend over te brengen. Je leert omgaan met weerstand, zodat je ontspannen blijft tijdens moeilijke gesprekken. Daarnaast focussen we op het krijgen van meer zelfvertrouwen in gesprekken. En uiteraard: dit gaat over verbale én non-verbale communicatie.
Conclusie
Verbale communicatie draait om meer dan alleen woorden. Het gaat om hoe je spreekt, hoe je klinkt en of je boodschap helder en overtuigend overkomt, ook wel symbolen en signalen. De grootste vijand? Miscommunicatie. En die versla je niet met méér praten, maar met aandacht. Aandachtig luisteren, bewust pauzeren en doordacht spreken: het zijn zaken die miscommunicatie voorkomen en ervoor zorgen dat jouw boodschap duidelijk overkomt.
Door de verbale communicatie driehoek – luisteren, pauzeren en spreken – toe te passen, zorg je ervoor dat je boodschap écht aankomt. Of het nu gaat om een sollicitatiegesprek, een belangrijke presentatie of een gesprek bij het koffieapparaat, met de juiste technieken zorg je dat je goed begrepen wordt.
Veelgestelde vragen over verbale communicatie
Er zijn in totaal drie verschillende vormen van communicatie, namelijk verbale, non-verbale en schriftelijke. Volgens onderzoek van Albert Mehrabian, onder de naam Decoding of Inconsistent Communications, bestaat communicatie voor ongeveer 93% uit non-verbale elementen. En ja, dat is inderdaad héél veel. Dit zijn de cijfers die uit het onderzoek naar voren kwamen: Kleine kanttekening: in zakelijke of feitelijke communicatie spelen woorden een grotere rol, maar non-verbale signalen blijven cruciaal voor impact en overtuiging. Hier beter in worden? Check deze video eens. Daarin legt Inge je meer uit over lichaamstaal in gesprekken:
Welke 3 vormen van communicatie zijn er?
Hoeveel procent van de communicatie is non-verbaal?
Wie zijn wij? | Tijdwinst.com
Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat gespecialiseerd is in slimmer (samen) werken. Daarvoor bieden we je diverse (online) trainingen aan. Van time management tot snellezen. Nieuwsgierig? Bezoek onze website of blogs en schrijf je snel in voor een van onze trainingen.
Populaire trainingen:
- 1-daagse training Time Management
- 1-daagse training Assertiviteit
- 1-daagse training Gesprekstechnieken
- 1-daagse training Feedback geven
- 1-daagse training Effectief Thuiswerken
- 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken
