Kan ik mijn punt wel maken? Wat als die collega het gesprek weer de andere kant op trekt? Of als er voor mijn zegje geen ruimte is? We kunnen er wat van met negatief denken, laat onderzoek zien. Stop met doemdenken, neem het heft in eigen handen in het gesprek.
We kennen ze allemaal wel: die ene collega die je geen schijntje ruimte geeft om jouw standpunt toe te lichten. Je hoeft maar je keel te schrapen of de ander is alweer aan het woord. En als je dan kunt zeggen wat je wilt, dan geeft diezelfde collega er een eigen draai aan en heb je je punt nog steeds niet gemaakt. Wat. Een. Ellende.
Daarover peinzend, vind je het misschien bij voorbaat al lastig om te zeggen wat je wilt zeggen. Wat als er weer gebeurt wat er altijd gebeurt? In je hoofd zie je het doemscenario al helemaal voor je waarin ook deze écht goede opmerking snel van tafel wordt geveegd.
Maar wacht even, voordat je in de slachtofferrol kruipt. In plaats van te doemdenken hoe het gesprek weer zal mislopen, kun je veel beter het heft in eigen hand nemen in het gesprek.
Je hersenen maken er een potje van: 70-80% van je gedachten is negatief, dus kun je je gedachten maar beter een zetje in de positieve richting geven en gaan ervaren dat van die doemscenario’s niets terechtkomt.
Zet het gesprek naar jouw hand, onderneem actie als je collega er weer met het woord vandoor gaat en voorkom zo dat je doemscenario opnieuw uitkomt.
Ja maar, waarom ben ik een doemdenker?
‘Waarom ben ik een doemdenker als ik gewoon rationeel naar het gesprek kijk?’, vraag je je misschien af. Doemdenkers zijn toch mensen die bang zijn dat de wereld morgen vergaat? Of die hun droomvakantie naar een volkomen veilig gebied niet boeken uit angst dat er daar iets vreselijks zal gebeuren?
Nee, doemdenken gaat over elke vorm van negatief denken waarbij je een situatie opblaast en daarmee je dagelijks functioneren in de weg zit. De spreekwoordelijke mug die een olifant wordt.
Dat doemdenken komt niet zomaar aanwaaien. Sowieso doet iedereen het. Meer dan driekwart van alle gedachten die we op een dag hebben, is negatief. Dat is nogal – ehm – negatief nieuws.
De doemdenken-oorzaak gaat terug tot de oertijd, toen een enkele opmerking je nog letterlijk de kop kan kosten. Gevaren inschatten was toen heel belangrijk; het niet doen was levensgevaarlijk. Dat negatieve denken had dus altijd een belangrijke functie: overleven.
Eigenlijk doe je hetzelfde nu in een werkcontext. Om gevaren (een boze collega, een gekwetste reactie, etc.) te voorkomen, houd je wijselijk je mond of weerhoud je jezelf ervan de confrontatie aan te gaan. Dat terwijl de gevaren vele malen kleiner zijn dan in het loslopende-leeuwen-tijdperk en de situatie ook nog eens totaal anders is.
Misschien ligt jouw doemdenken-oorzaak daarnaast in overbeschermende ouders (waardoor je minder risico’s durft te nemen) of ben je eerder in vervelende situaties beland waarin het woord terugpakken je wél een boze collega (of iets ergers) heeft opgeleverd. Allemaal redenen waarom je nu ook doemdenkt over zulke situaties.
Hoe doemdenken je een slachtoffer maakt
Een enkele doemdenkdag heeft iedereen weleens, bijvoorbeeld vlak voor een spannende presentatie. Maar het wordt vervelend als die negatieve scenario’s je ervan weerhouden om je werk te doen, zoals in het voorbeeld van de niet-luisterende collega. Doemdenken kan je dan in een negatieve spiraal helpen.
Dat zit als volgt:
Vaak ontstaat doemdenken vanuit een gedachte die je hebt over jezelf of een situatie en die je gedrag beïnvloedt. Dat gedrag versterkt vervolgens die niet-helpende gedachte.
Een voorbeeld:
- Jij gelooft dat je mening er niet toe doet (gedachte). Daarom word je direct stil zodra je collega het woord neemt.
- Doordat je collega vaker door je heen praat en jij dat laat gebeuren (gedrag), wordt je overtuiging versterkt dat jouw mening niet belangrijk is (gedachte).
- Daarom laat je nog minder vaak van je horen (gedrag).
Stop met doemdenken (in 5 simpele stappen)
Er zit dus niets anders op dan voor die onhandige spiraal een stokje te steken en in het gesprek zelf de regie te nemen. Dat kun je als volgt doen.
Stap 1. Voel je geen slachtoffer van je gedachten (en van je collega)
Besef dat dingen je niet overkomen, maar dat je zelf de regie kunt pakken. Focus je niet op wat je gedachten je wijsmaken en laat je ook niet gek maken door het gedrag van je collega, maar kijk naar wat jij zelf kunt doen.
Kijk ten eerste kritisch naar je gedachten. Het zijn jouw eigen hersenspinsels en die zijn lang niet altijd de werkelijkheid. Zie ze niet als feiten, maar ga kritisch na hoe realistisch het is om je eerdere doemscenario in een totaal andere situatie te copy-pasten naar de situatie nu.
Ga ten tweede bij jezelf na wat jij anders kunt doen om te voorkomen dat je collega weer over je heen walst.
- Je kunt tijdens het gesprek je hand opsteken als er geen speld tussen te krijgen is en kunt simpelweg zeggen “Ik wil graag mijn punt afmaken. Dat is…”
- Je kunt je collega na het gesprek aanspreken als hij door je heen praat en hem met nette feedback teruggeven dat je hier niet van gediend bent.
- Je kunt al aan het begin de meeting aankaarten dat jij iets belangrijks te zeggen hebt en daar expliciet de ruimte voor vragen, hoe vol de vergaderagenda ook is.
Stap 2. Luister en geef ruimte
Het klinkt vast tegenstrijdig, maar als je het woord wilt krijgen is het ook belangrijk om te luisteren. Juist dát geeft je de regie terug over het gesprek. Dus praat niet door de ander heen, maar wacht totdat je collega zijn zegje heeft gedaan. Ook nadat jij jouw punt hebt gemaakt en je collega daarop reageert. Als je helemaal helder hebt wat de ander heeft gezegd, kun je daar vervolgens beter inhoudelijk op reageren.
Belangrijk is wel om niet alleen maar ja-knikkend tegenover de ander te zitten. Dan kun je nog niet zeggen wat je wilt zeggen. Gebruik de tactiek van reflectief luisteren. Daarbij vat je – zodra de ander zijn verhaal heeft gedaan – samen wat de ander zegt en hecht je daar jouw eigen interpretatie aan. Zo ga je een stap verder dan enkel herhalen. Vervolgens check je je interpretatie bij de ander door deze ter bevestiging voor te leggen. Vandaaruit kun je jouw punt maken zonder dat je over de ander heen walst.
Voorbeelden van reflectief luisteren:
- “Jij zegt dat… Dit komt niet helemaal overeen met mijn punt. Ik probeerde te zeggen dat…”
- “Jij vindt dit dus een goed punt, maar hebt daarbij wel de voorwaarde dat…”
- “Je bent dus wat sceptisch en wilt eerst…”
Stap 3. Probeer een brugzin
Dreigt de ander nu toch een verkeerde kant op te gaan met het gesprek? Al met een enkele zin (of zelfs maar een paar woorden) kun je het gesprek bijsturen. Met een brugzin kun je opnieuw je punt aandragen zonder dat je de ander op een onvriendelijke manier in de rede valt. Je verbindt wat jij zegt aan de woorden van de ander.
Dat kun je doen met een zin als:
- “Maar vergeet ook niet dat…”
- “Aan de ene kant is er dus… Aan de andere kant is het ook belangrijk om…”
- “Als we nog eens naar het grotere geheel kijken, dan…”
- “Laten we ons focussen op…”
Optioneel: geef feedback
Heb je na het gesprek nog steeds het idee dat je collega je punt niet begrijpt, of heb je je punt helemaal niet kunnen maken en is je doemscenario inderdaad uitgekomen? In plaats van dit te zien als een bevestiging van je doemgedachten, kun je het ook gewoonweg aankaarten bij je collega. Zo voorkom je dat het nog een keer gebeurt en kun je alsnog het doemdenken stoppen.
Waarschijnlijk ten overvloede: geef je feedback liever niet in een teamoverleg met vier andere collega’s erbij. Maak een aparte afspraak met je collega en geef je feedback één op één. Constructieve feedback geven hoeft niet lastig te zijn; een goed feedbackmodel kan je daarbij helpen. Probeer de 4 G’s bijvoorbeeld eens. Die helpen je om goed beslagen ten ijs te komen in je feedbackgesprek en daarbij krachtig je feedback te geven zonder dat je de ander kwetst.
Effectievere gesprekken voeren? Volg een cursus gesprekstechnieken!
Wil je zowel in feedbackgesprekken als in andere gesprekssituaties die constructieve gesprekspartner zijn die helder communiceert, op een natuurlijke manier de regie pakt en met zelfvertrouwen spreekt? Bij onze cursus gesprekstechnieken (ook online te volgen) leer je jouw gesprekstechnieken verbeteren – in slechts 1 dag.
Met als resultaat dat jij effectievere gesprekken voert en niet meer zomaar je praatgrage collega over je heen laat walsen. Zeg maar gedag tegen dát doemscenario!
Dagelijks handige inzichten? Volg ons op social media!
Volg ons onder andere op Instagram of Pinterest. Daar krijg je niet alleen handvatten op het gebied van slimmer communiceren, je ontvangt ook de slimme tips waarmee je jouw productiviteit een boost geeft. De laatste artikelen netjes en overzichtelijk in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in voor de wekelijkse nieuwsbrief.
Leer je liever lezend, lees dan ons boek Elke Dag om 15.00 Uur Klaar. Maak kennis met de beste inzichten uit onze trainingen en leer slimmer werken in plaats van harder.
Wie zijn wij? | Training Gesprekstechnieken
Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van time management, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.
- 1-daagse training Time Management | Blog
- 1-daagse training Assertiviteit | Blog
- 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
- 1-daagse training Feedback Geven | Blog
- 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
- 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog
