Hoogsensitieve mensen nemen prikkels als geluid, licht, geur en emoties sterker waar. Dat betekent ook dat ze in een rumoerige kantoortuin, emotioneel gesprek of drukke vergadering kunnen dichtslaan. Hoe je dat voorkomt? Zo kun je op een tactische en respectvolle manier het gesprek aangaan met je collega die hoogsensitief is.
Wat is hoogsensitief?
Nu ben je allereerst vast benieuwd wat hoogsensitief is. In grote lijnen is de hoogsensitief-betekenis deze:
Een hoogsensitief persoon heeft geen filter waar informatie doorheen gaat. Daardoor nemen hoogsensitieve mensen meer details waar, verwerken ze informatie dieper en ervaren ze ook meer prikkels (zoals geluid, licht, emoties bij zichzelf en anderen, en geur).
Kortom: ze hebben een hoge sensitiviteit voor zintuiglijke prikkels.
Onterecht wordt ‘hoogsensitief’ of ‘hooggevoelig’ soms als modeterm gezien. Het is zeker geen hype. Er is wetenschappelijk bewijs dat hoogsensitieve mensen prikkels anders verwerken:
- Tijdens een zoek-de-verschillen-taak vertonen hoogsensitieve proefpersonen meer activiteit in de hersengebieden voor complexe visuele verwerking, zo blijkt uit hersenonderzoek.
- Hetzelfde onderzoek laat zien dat hoogsensitieve mensen significant beter kleine verschillen tussen afbeeldingen kunnen ontdekken. Dit wijst op meer oog voor detail.
- Onderzoek van Bianca Acevedo wijst uit dat een hoogsensitief persoon meer hersenactiviteit vertoont dan iemand die niet hoogsensitief is in de hersengebieden voor empathie bij het bekijken van mensen die lachen of somber kijken.
Als je hoogsensitief bent, is dat zeker niet afwijkend. Naar schatting is zo’n 15%-20 van de bevolking hoogsensitief. De Amerikaanse psychologe Elaine Aron introduceerde de term in 1996. Zij spreekt van HSP, wat staat voor Highly Sensitive Person.
Overigens wordt ook vaak de term ‘hooggevoelig’ gebruikt, maar in principe gaat ‘hoogsensitief’ vooral over de karaktertrek (prikkels sterker waarnemen) en ‘hooggevoelig’ eerder over het gevolg (door overprikkeling gevoeliger reageren). Zie ook de video van Prof. dr. Elke van Hoof, die hier meer uitleg over geeft:
Belangrijk om te weten: HSP is geen stoornis; het is een karaktertrek waarmee je wordt geboren. Net zoals je van nature meer introvert of extravert bent.
Hoogsensitief-kenmerken
Mensen die HSP zijn, kunnen enorm van elkaar verschillen. Het stereotype van stille en verlegen mensen klopt vaak genoeg van geen kant.
Wel zijn er diverse hoogsensitief-kenmerken (ook wel: HSP-kenmerken) waarin veel hoogsensitieve mensen zich herkennen:
- Ze denken complexer, overanalyseren vaker en denken regelmatig diep na;
- Ze hebben soms meer verwerkingstijd nodig om over dingen na te denken of na een emotioneel gesprek tot bedaren te komen;
- Ze nemen meer details waar (zoals non-verbale signalen in de communicatie);
- Ze voelen de sfeer in een groep goed aan, bijvoorbeeld als er een conflict speelt;
- Ze hebben een grote behoefte aan harmonie in hun omgeving;
- Ze hebben een hoge sensitiviteit voor geluid, geur, emoties, licht en andere prikkels vanuit de omgeving;
- Het kost hen meer tijd om lastige, emotionele situaties los te laten;
Die verzameling van kenmerken kan hoogsensitieve mensen soms in de weg zitten. Bijvoorbeeld als er veel druk op hen wordt uitgeoefend, of als ze conflicten vermijden en daardoor hun grenzen niet aangeven. Ook kunnen ze zich eerder overprikkeld voelen in grote groepen.
Verder kunnen, zo blijkt uit onderzoek, mensen die hoogsensitief zijn sneller en met minder fouten een taak uitvoeren, maar ervaren ze naderhand wel eerder overprikkeling of stressgerelateerde klachten. Daarnaast kampen ze vaker met klachten als een burn-out of depressie als ze zich langere tijd in een omgeving bevinden waar ze zich niet op hun gemak voelen, zo ontdekte professor Elke van Hoof. Dit heeft er onder meer mee te maken dat HSP’ers zich meer verantwoordelijk voelen naar hun werkgever toe.
Wat betekent dat voor een gesprek met een HSP’er?
Nu denk je misschien: handig dat ik meer te weten kom over mijn collega. Maar wat kun je hier nu precies mee? Weten wat er in het hoofd van je hoogsensitieve collega omgaat, kan helpen om op de juiste manier met hem te communiceren. Hieronder 5 tips om elk gesprek met die collega slim aan te pakken.
Tip 1. Plan een afspraak
Dit zal eigenlijk elke collega graag zien, maar een hoogsensitieve collega al helemaal. Kom niet zomaar binnenstormen (ook niet via Teams of Skype), maar plan een gesprek in. Doe een voorstel voor een moment (op een rustige plek!) om ergens over te sparren. Dan weet je zeker dat je collega bijvoorbeeld niet net uit drie andere meetings komt rennen.
Zo voorkom je dat jij je collega na een drukke dag overprikkeld aantreft. Dat zou het gesprek voor jullie allebei niet ten goede komen.
Nog een handige tip: vuur niet elke vraag die in je opkomt direct op je collega af, maar bewaar je vragen tot één moment. Met een 1-op-1-gesprek respecteer je de concentratie van je collega én bespaar je jezelf veel tijd. Die handige tip komt uit het boek ‘Elke Dag Om 15.00 Uur Klaar’. In dat boek vind je trouwens nog veel meer slimme timemanagement-tips waarmee je jezelf en je collega’s veel tijd bespaart.
Tip 2. Toon inlevingsvermogen in gesprekken
Een hoogsensitief persoon is vaak ook empathisch en dus veel bezig met hoe anderen zich voelen. Hij zal het fijn vinden als jij dat andersom ook doet, zeker tijdens een lastig gesprek. Deze 5 zinnen helpen je meer inlevingsvermogen te tonen.
Heb je een moeilijke mededeling? Geef dan aan dat je begrijpt dat het voor de ander lastig is. En merk je dat iets wat je zegt de ander raakt? Vraag dan wat hem emotioneert en toon daar begrip voor. Zo geef je je collega de kans om zijn gevoelens te uiten en voorkom je dat het gesprek spaak loopt.
Tip 3. Geef feedback op een respectvolle manier
Meer in het algemeen: breng feedback altijd op een fijne manier met respect voor de emoties en behoeften van je collega. Dat lukt je met 4 G’s: Gedrag, Gevoel, Gevolg en Gewenst Gedrag. Klinkt cryptisch? In het artikel over de 4 G’s feedbackmethode lichten we ze alle vier toe. Door het met deze methode bij de feiten te houden als je feedback geeft, voorkom je dat je collega zich aangevallen voelt of dichtklapt.
Tip 4. Las een pauze in voor je collega
Doordat iemand die hoogsensitief is, informatie dieper verwerkt en er soms ook meer emotie bij voelt, kan het fijn zijn om verwerkingstijd te geven. Zeker na een lastig gesprek. Geef je collega bijvoorbeeld een kwartier om het gesprek te laten bezinken. Doe hetzelfde als het gaat om een lastig vraagstuk.
Door hun oog voor detail en diepe verwerking kunnen hoogsensitieve mensen vaak met doordachte oplossingen en suggesties komen of hun gevoelens uiten. Maar geef ze even de tijd om daarover na te denken in plaats van direct om een reactie te vragen.
Tip 5. Let op je non-verbale signalen
Doordat ze zelfs op de kleinste details letten, hebben mensen met een hoge sensitiviteit vaak ook non-verbale signalen heel goed in de smiezen. Denk aan gezichtsuitdrukkingen, handgebaren of stemgebruik. Als jij bijvoorbeeld een rotdag hebt en daardoor je boodschap minder vrolijk brengt dan anders, komt dat ook zo over.
Ook kunnen een flinke stemverheffing of drukke handgebaren afleidend zijn of zelfs je collega laten dichtklappen. Probeer dus te voorkomen dat je non-verbale communicatie erg heftig overkomt of afleidt van wat je zegt.
Mensen vroegen ook
Herken je stiekem tussen de regels door iets van dit alles in jezelf? Dan vraag je je nu misschien af ‘Ben ik hoogsensitief?’. Maar het kan ook zijn dat je gewoon nóg meer wilt weten om jouw hoogsensitieve kind, collega, vriend of wie dan ook beter te begrijpen. Daarom een paar antwoorden op veelgestelde vragen op een rij.
Wat betekent hoogsensitief?
Dé hoogsensitief-betekenis? Hoogsensitief betekent in grote lijnen dat iemand informatie grondiger en nauwkeuriger verwerkt, en daardoor meer tijd nodig heeft om informatie te verwerken en te laten bezinken.
Hoe weet je of je hoogsensitief bent?
Denk je nu ‘Ben ik hoogsensitief?’? Bekijk dan het lijstje met HSP-kenmerken eerder in dit artikel. Dat je hoogsensitief bent, merk je vooral aan een sterkere waarneming en diepere verwerking van zintuiglijke prikkels. Denk aan geuren meer waarnemen, eerder last hebben van fel licht of geluiden horen die anderen nauwelijks waarnemen. Ook neemt iemand die HSP is vaak gevoelens van anderen sterk waar en ervaart zo iemand meestal een sterk rechtvaardigheidsgevoel.
Wat zijn de symptomen van hoogsensitief?
Eerder in dit artikel vind je een handig lijstje met hoogsensitief-kenmerken die voor veel mensen gelden. Weet wel dat hoogsensitiviteit zich bij iedereen anders kan uiten. Hoogsensitieve mensen zijn zeker niet altijd introvert en stil. De belangrijkste kenmerken zijn dat iemand prikkels sterker waarneemt, veel oog heeft voor detail en diep over dingen kan nadenken.
Waarom ben ik hoogsensitief?
Daar is geen reden voor; het is een karaktertrek. Als je hoogsensitief bent, ben je dat altijd al geweest en was je ook al een hoogsensitief kind vroeger.
Wat te doen tegen hoogsensitief zijn?
Omdat hoogsensitiviteit een karaktertrek is, kun je het niet zomaar wegnemen. Wel kan het voor diegene zelf helpen om te ontdekken waardoor hij of zij overprikkeld raakt. Als iemand dat van zichzelf weet en grenzen kan aangeven, ervaart hij minder hinder van zijn hoogsensitief zijn.
Leer bij de nr. 1 cursus hoe je altijd constructieve gesprekken voert
Hoe mooi zou het zijn als je nooit meer peentjes zweet voor een lastig gesprek? En als je precies weet hoe je zowel met hoogsensitieve als niet-hoogsensitieve collega’s goede gesprekken kunt voeren? Op een effectieve manier, zonder onnodige woordenbrij, en altijd constructief? Dat alles kun je leren.
Meld je aan voor de nr. 1 cursus gesprekstechnieken (online of op locatie). Leer zo hoe je meer haalt uit je dagelijkse communicatie met anderen. En dat al in één dag!
Wil je naast de cursus gesprekstechnieken nog meer handige tips om goede gesprekken te voeren, slim om te gaan met je tijd en feedback te geven waar de ander echt iets aan heeft? Volg de Instagram-accounts van Björn en Tijdwinst.com om elke dag slimme tips te ontvangen die jou verder helpen.
Wie zijn wij? | Cursus Gesprekstechnieken
Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van timemanagement, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.
- 1-daagse training Time Management | Blog
- 1-daagse training Assertiviteit | Blog
- 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
- 1-daagse training Feedback Geven | Blog
- 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
- 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog
